Mỗi lần nắng mới hắt bên song
Lưu Trọng Lư
Bài thơ này của LTL chắc chắn mọi người đều đã đọc từ những năm Tiểu Học, và ai đọc thì cũng đều cảm thấy buồn trong lòng, dù mình còn mẹ hay không.
Dĩ nhiên, trong lòng chúng ta, ai cũng ôm ấp nhiều kỹ niệm tuyệt vời về mẹ mình, và tôi cũng thế, cũng ôm ấp nhiều kỹ niệm tuyệt vời về mẹ tôi, nhưng cái kỹ niệm làm cho tôi nhớ mãi là chuyện ngày mẹ cho tôi cái đồng hồ Timex khi tôi… thi rớt Trung Học Đệ Nhất Cấp.
Những tháng ngày ở ngưỡng cửa trường Trung Học, nhất là những năm đệ Ngũ, đệ Tứ là những tháng ngày của những thằng con nít bắt đầu biết lột xác lớn lên, chập chững bước vào lứa tuổi dậy thì. Đây là lứa tuổi bắt đầu biết ăn diện, biết tập tểnh hút thuốc lá, uống cà phê, hoặc thậm chí uống bia, tập tểnh làm thơ, viết lách… vân vân. Một trong những chuyện quan trọng ở lứa tuổi này là chuyện ăn diện. Tôi không biết con gái như thế nào, nhưng con trai ở lừa tuổi tôi thì phải quần ống túm, giày Beatles, tóc để dài, lái xe Honda hay Suzuki vi vút… vân vân
Nhà tôi nghèo, cho nên, trong lúc bạn bè cùng lớp, đứa thì có Honda, Suzuki, tôi vẫn đạp chiếc xe đạp cũ mèm với đủ thứ tật xấu như hay xì bánh và trật xên. Nhưng chuyện Honda Suzuki là chuyện nhỏ, chuyện gần hơn, là đi học đứa nào cũng mặc áo Nil France, vãi mỏng tinh, quần Tergan, vãi dày cộm, tay đeo đồng hồ SeiKo chói sáng, vân vân, trong khi tôi chỉ mặc quần áo nội hoá rẻ tiền, và đếch có đồng hồ để đeo… Làm sao không buồn được, nhưng, ha ha ha, nhà nghèo quá, đành chịu thôi.
Đi học mà bị thua sút thiên hạ là một chuyện chẳng ai thích, nhưng gia đình đang túng quẩn, tiền ăn tiền học hàng tháng còn thiếu lên thiếu xuống, tiền đâu cho tôi được hưởng những thứ xa xí phẩm đó. Tôi dù còn nhỏ nhưng cũng biết thân phận, biết tình cảnh khó khăn của gia đình, nên không bao giờ dám xin xỏ bố mẹ này kia. (Có xin xỏ cũng đếch được thì xin xỏ làm gì. Tôi còn đủ trí thông minh và can đãm để nhận ra những chuyện này ngay từ hồi đó.)
Dù tôi nghèo như vậy, không hiểu tại sao, tôi không bao giờ cảm thấy mặc cảm thua sút bạn bè, và đồng thời, bạn bè cũng không bao giờ coi thường tôi. Chúng nó rất quý mến tôi, đối xử với tôi rất chí tình và cho đến bây giờ, tôi vẫn không hiểu tại sao. Chúng nó chẳng bao giờ ngần ngại chở tôi đi học hay chia xẻ với tôi những ổ bánh mì thịt, những ly nước mía, những chai xá xị, hoặc lì xì cho tôi vài trăm bạc để tôi có tiền đi chơi vân vân. Có thể nói, giàu nghèo không phải là một vấn đề đối với học sinh trường LaSan Ban Mê Thuột của tôi lúc đó…
Cuối năm Đệ Tứ, sắp sửa thi Trung Học, để khuyến khích thằng con trai, mẹ tôi nói: “Con mà thi đậu, má cho con một cái đồng hồ Timex.”
Hồi đó, đồng hồ Timex là loại đồng hồ rẻ tiền so với Seiko hay Buleva này kia, nhưng tôi mừng lắm, vì ít nhất, tôi cũng sẽ có được một cái đồng hồ đeo tay giống như bạn bè. (Nhìn xa xa, thì Seiko với Timex cũng giống nhau thôi… ha ha ha)
Hồi đó, muốn thi Trung Học, phải xuống Nha Trang, mất một tuần lễ nên mẹ cũng ráng dành dụm vài ngàn bạc cho thằng con trai đi thi. Tôi đi thi, bài vỡ làm ngon lành, và tính toán lại, tôi chắc chắn rằng mình sẽ đậu.
Một tháng sau, bộ Quốc Gia Giáo Dục chi nhánh ở Nha Trang treo bảng kết quả, trường LaSan Ban Mê Thuột gởi một người xuống coi và đem danh sách về. Tên tôi không có trong những người thi đậu. Đối với tôi, trời đã sụp xuống đầu tôi.
Khỏi cần nói, ai cũng biết tôi đã buồn như thế nào. Hồi đó đã có câu, “Đệ Nhất buồn là cái hỏng thi.” Với tôi, chẳng những buồn, mà còn cảm thấy nhục nữa. Buồn thì tôi có thể chịu được, nhưng nhục thì không bao giờ. Chẳng thà chết. Tôi chẳng dám nhìn mặt mẹ tôi, đừng nói gì đến thân phụ. Nhìn thấy người ở xa là tôi đã trốn biệt, khuất mắt người. Tôi đã làm phụ lòng không biết bao nhiêu người. Tôi chẳng đáng sinh ra, chẳng đáng sống. Thật ra, tôi chỉ muốn chết nhưng không chết được. Tôi nói thật.
Nhưng người mẹ. làm như trời sinh ra để thương yêu, tha thứ, và hiểu con cái mình, một buổi chiều nọ, mẹ ngồi xuống bên tôi, dịu dàng vuốt tóc tôi, nói mà như muốn khóc “Con đừng buồn quá con ơi, Học Tài Thi Phận mà con.” Tôi biết mẹ nói thế để cho tôi bớt buồn, nhưng riêng tôi, tôi không thể nào tha thứ cho tôi được. Tôi chính là người phải khóc để cầu xin sự tha thứ của mẹ, của mọi người, nhưng không khóc được, mẹ lại muốn khóc cho tôi. Lúc ấy chính là lúc mà tôi bắt đầu hiểu được thấm thía cái tình mẫu tử nó to lớn và vĩ đại như thế nào…
Nỗi buồn và sự nhục nhã tiếp tục âm ỉ cháy trong trái tim tôi, linh hồn tôi, tưởng như không thể nào bỏ đi được. Tôi thích sự vắng lặng yên tỉnh cho nên tâm trạng đang buồn, đi học về, thường ra vườn, ủ rũ ngồi cạnh những cây ổi, cây chanh, cây mít vân vân, mặt nhìn xa xa, chẳng dám nhìn chúng nó. Nhưng, hình như chỉ có chúng nó là hiểu được tôi và thông cảm với tôi. Tôi không diễn tả được, nhưng tôi cảm thấy như thế.
Sau đó không lâu, tôi nhớ mãi, lại một buổi chiều nữa, mẹ đi đâu về không biết, đến ngồi bên tôi ngoài vườn, mặt mày tươi như hoa nở, đưa cho tôi một chiếc hộp nhỏ có cái ruy bông màu vàng coi rất là sang trọng. Tôi mở ra và nhìn thấy đó là một cái đồng hồ Timex có hộp chỉ ngày. Trong lúc tôi đang sửng sờ, mẹ tôi nhìn tôi âu yếm và hãnh diện nói:
-Má cho con đó.
Tôi ngạc nhiên mừng rở, nhưng ú ớ, nói không ra tiếng:
-Nhưng con thi rớt, sao má lại mua đồng hồ cho con?
Mẹ nhìn tôi, cười rất dịu dàng và âu yếm nói:
-Đậu hay rớt, chuyện đó không quan trọng con ơi. Cái quan trọng là con đã cố gắng hết lòng hết sức mình. Thôi, con đeo đồng hồ đi, và đừng buồn nữa con…
Nói đến đó, nước mắt mẹ trào ra, và ôm tôi mà khóc. Tôi cũng ôm mẹ và hai mẹ con chúng tôi cùng khóc. Hai con người trong cùng một hoàn cảnh thất thế, cùng nghèo khổ, cùng thua cuộc, ôm nhau khóc trong một trạng huống bi thương nhưng thông hiểu được nhau. Cả hai chúng tôi đều là những kẻ bại trận. Mẹ thì nghèo khổ, tôi thì thi rớt. Chúng tôi đã thua số mạng, thua cuộc đời…
Lúc ấy, tôi mới hiểu được thấm thía câu “Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào” của bài hát Lòng Mẹ. Tình Mẹ thương con không có giới hạn. Tôi đã thi rớt, mẹ chẳng buồn, chẳng than phiền, chẳng la mắng, lại tặng cho tôi món quà mà tôi không xứng đáng để đón nhận, trong khi nhà tôi nghèo lắm, cơm ăn chạy từng bữa chưa chắc đã có. Tôi không biết mẹ đào đâu ra tiền để mua cho tôi cái đồng hồ này, dù Timex là thứ đồng hồ rẻ tiền nhất Việt Nam lúc đó.
Nhờ hành động bao dung và đầy tình thương này của mẹ mà suốt cuộc đời tôi, tôi luôn luôn tập tha thứ, tập sống quảng đại—tôi phải “Tập” bởi vì tôi vốn là một con người hẹp hòi, khe khắc. Quan trọng hơn cả, cũng nhờ mẹ qua hoàn cảnh này, tôi luôn luôn đứng về phía những người nghèo khổ, những kẻ thấp cổ bé miệng, những người bị thiệt thòi, những người hèn kém, chân lấm tay bùn và cùng đinh trong xã hội. Tôi không thể nào chịu được sự bất công, dù nó đến từ đâu, trong bất cứ hoàn cảnh nào.
Ngày hôm sau, bạn bè trong trường lé mắt khi thấy thằng Nhị đen nghèo khổ đeo được cái đồng hồ mới, dù chỉ là thứ đồng hồ rẻ tiền nhất Việt Nam, nhưng mặt cứ vênh lên tới trời… (Chuyện này dễ hiểu, quí vị có thể thông cảm được)
Vài tuần sau, tôi đi học vể và ngạc nhiên khi thấy thân phụ đứng chờ tôi trước nhà, mặt mày tươi rói với một nụ cười trên môi. Đây quả lạ một chuyện lạ. Mà thật, thân phụ nói:
-Con thi đậu Trung Học rồi.
Tôi chưng hửng, ngạc nhiên nói:
-Trường nói con rớt mà?
-Không, chị Ngọc đi coi bảng ở Nha Trang, và chị thấy tên con.
Thì ra, cái thằng khốn nạn mà trường Lasan gởi đi coi bảng, vì một lý do nào đó đã bỏ sót tên tôi ra. Đây là một lỗi lầm vô tình hay cố ý? Tôi không biết và cũng chẳng cần tìm hiểu. Nếu nó vô tình thì tôi đã tha thứ cho nó rồi. Còn nếu nó cố ý, tôi cũng chẳng biết phải làm gì. Chuyện gì đã qua, hãy để cho nó qua đi. Cái quan trọng là tôi đã thi đậu. Hơn nữa, từ nhỏ, anh chị em chúng tôi lớn lên luôn luôn được dạy dỗ rằng, chúng con làm người, sống thì phải lấy tình thương làm căn bản mà đối xử với nhau. Hai chữ thù hận không hề có trong ngôn ngử của gia đình tôi.
Mấy tháng sau, tôi nhận được chứng chỉ của bằng Trung Học Đệ Nhất Cấp…
Rồi tôi lớn lên, năm 17 tuổi, tôi từ giã nhà trường và mẹ và thân phụ và bạn bè và người yêu và quê hương Ban Mê Thuột yêu dấu lên đường đi lính. Tiễn tôi đi ở phi trường Phụng Dực, chỉ có mình mẹ. Một lần nữa, mẹ lại khóc, nước mắt chan hòa xuống má. Nhưng lần đó, tôi không khóc vì tâm hồn tôi đã trưởng thành, đã trở nên chai đá sau ngày VC tàn phá quê hương Ban Mê Thuột của tôi trong trận Mậu Thân. Tôi chỉ thấy đau đớn vì suốt đời mình chỉ làm cho mẹ khóc hoài. Tôi chẳng bao giờ muốn thế nhưng không thể nào làm gì khác hơn được. Đất nước đang còn điêu linh khốn khổ, nhà lại nghèo quá, tôi đã chọn giải pháp đi lính. Tôi đi lính, nhà đỡ được một miệng ăn, lại khỏi phải đóng tiền học và đủ mọi thứ tiền lẩm cẩm khác cho một thằng học trò đã lớn tuổi, có rất nhiều nhu cầu. Tôi còn một bầy em đang lớn ở nhà, rất cần những thứ đó, tôi không muốn lấy bớt của chúng nó những đồng tiền ít ỏi và kham khổ, đầy mồ hôi nước mắt ấy của song thân.
Tôi leo lên phi cơ, hành lý nhẹ tênh, chẳng có gì ngoại trừ một bộ quần áo, nhưng lại thấy lòng mình nặng chĩu vì đã mang theo những giọt nước mắt nặng ngàn cân tình thương của mẹ. Những giọt nước mắt mà tôi sẽ mang theo trong trái tim mình, dưới đáy linh hồn mình trong những chuỗi ngày sắp tới đầy gian khổ của một người lính trận …
Nhưng cũng nhờ những giọt nước mắt này, tôi đã sống và chiến đấu anh dũng để bảo vệ quê hương tôi. Ai chiến đấu vì vinh quang hay vì những gì khác thì tôi không biết, nhưng tôi đã chiến đấu, rất bình thản và rất can đảm, coi cái chết như là một chuyện thường tình, như bao nhiêu người lính trẻ của QLVNCH lúc đó, là nhờ những giọt nước mắt nặng ngàn cân tình thương của mẹ tôi trong trái tim mình, linh hồn mình.
Thật là hạnh phúc biết bao nếu chúng ta có thể hiểu được tình thương của mẹ…
Đây là một câu chuyện nhỏ của một thằng học sinh con nhà nghèo trường LaSan Ban Mê Thuột năm xưa. Chuyện khá tầm thường, chằng hay ho đặc sắc gì, nhưng, nhân ngày Lễ Mẹ, tôi viết lại bằng tất cả tấm lòng chân thật của một người lính tầm thường nhỏ bé của QLVNCH để kính dâng hương hồn Mẹ tôi và chia sẻ với anh chị em. Ai trong chúng ta cũng đều mang trong trái tim và linh hồn mình những giọt nước mắt nặng ngàn cân tình thương của mẹ mình…
Xin chúc tất cả mọi người một Ngày Lễ Mẹ vui vẻ, bình an…
Trường Sơn Lê Xuân Nhị
5/10/ 2020
Nhuận sắc 5/10/24,
hai ngày trước ngày Lễ Mẹ
Trường Sơn Lê Xuân Nhị
tslxnhi@aol.com
No comments:
Post a Comment