ĐIỂM TIN THẾ GIỚI : 16/6/2025

Xung đột ngày thứ 3: 10người Israel chết, Israel mở rộng oanh kích sang cơ sở kinh tế Iran

Israel và Iran, hôm nay, 15/06/2025, tiếp tục đối đầu ngày thứ ba liên tiếp, kể từ khi Israel phát động một đợt tấn công lớn nhằm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran. Các cuộc tấn công đáp trả của Iran trong đêm qua, khiến ít nhất 10 người thiệt mạng và hơn 200 người khác bị thương. 

Từ Jerusalem, thông tín viên Michel Paul gửi về bài tường trình : 

« Đêm qua quả thực là một đêm chết chóc đối với người dân Israel. Trước đó, Iran đã hứa sẽ thực hiện một cuộc tấn công dữ dội. Hai đợt phóng tên lửa đạn đạo liên tiếp của Iran đã gây ra thiệt hại đặc biệt nặng nề. Bốn phụ nữ đã thiệt mạng trong làng Ả Rập Tamra, nằm ở phía bắc Israel, tại vùng Galilee, sau đợt tấn công đầu tiên. Cả bốn người đều thuộc cùng một gia đình.

Vài giờ sau, một đợt phóng tên lửa khác với cường độ cao cũng đã khiến bốn người thiệt mạng, trong đó có hai trẻ em, tại khu vực miền trung và vùng Jerusalem, ở Batiam – một vùng ngoại ô phía nam của Tel Aviv – cũng như tại thành phố Rehovot, nơi Viện đại học Weizmann bị đánh trúng. Cho tới sáng nay, phòng thí nghiệm ở trường này vẫn còn bốc cháy.

Thiệt hại có thể còn tiếp tục tăng. Tính đến thời điểm hiện nay, có 35 người mất tích và khoảng 200 người bị thương, trong đó có nhiều trường hợp nặng. Đây là một cuộc tấn công phối hợp, gồm tên lửa và drone, khiến hầu hết dân cư Israel phải hai lần chạy vào các hầm trú ẩn trong đêm. Ngoài ra, còn có một đợt phóng tên lửa từ Yemen.

Về phản ứng của Israel, sáng nay, một quan chức Israel giấu tên trong cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Wall Street Journal, cho biết rằng mọi mục tiêu đều nằm trong tầm ngắm của Israel, bao gồm cả lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei. » 

Israel tiếp tục các vụ oanh tạc ban đêm, nhắm vào hơn 10 thành phố của Iran
Đêm hôm qua rạng sáng hôm nay15/06/2025, Israel tiếp tục các vụ oanh kích Iran, đặc biệt nhắm đến thủ đô Teheran và lần đầu tiên nhắm đến các địa điểm kinh tế, nhất là các kho nhiên liệu ở nhiều thành phố của Iran. Tuy nhiên, các địa điểm quốc phòng của Iran vẫn là những mục tiêu trọng tâm. Quân đội Israel ra thông cáo sáng nay kêu gọi thường dân Iran di tản khỏi các khu vực gần những « cơ sở quân sự » của Teheran.

Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi ghi nhận tình hình :

« Các vụ oanh tạc vẫn tiếp diễn trong đêm qua cho đến 4 giờ sáng nhắm vào thủ đô Teheran và hơn 10 thành phố khác trong cả nước. Tại Teheran, ngoài bộ Quốc Phòng, có 2 kho nhiên liệu ở phía bắc và phía nam thủ đô cũng đã bị tấn công, gây ra các vụ hỏa hoạn lớn.

Suốt cả đêm, người dân bị đánh thức bởi các tiếng nổ. Các thành phố Ispahan ở miền trung đất nước và Bandar Abas nằm dọc theo Vịnh Ba Tư cũng là mục tiêu bị Israel nhắm tới, tương tự là khoảng 10 thành phố ở miền tây đất nước.

Nhà chức trách đã quyết định đóng cửa sàn giao dịch chứng khoán Teheran trong 3 ngày và hoãn kỳ thi của sinh viên trong 2 ngày.

2 ngày sau khi chiến dịch của Israel bắt đầu, 2 nước đã lâm vào tình trạng chiến tranh chính thức. Quả thực, Iran đã tiến hành một cuộc tấn công mới vào Israel với khoảng 100 tên lửa và drone, oanh kích Tel Aviv, Haifa và các thành phố khác của đối phương.

Trong một thông cáo, Vệ binh Cách mạng khẳng định Teheran sẽ tăng cường các chiến dịch quân sự trong trường hợp bị Israel tiếp tục tấn công ».

Teheran lên án thái độ « thờ ơ » của Hội Đồng Bảo An
Theo AFP, Teheran hôm nay tố cáo thái độ « thờ ơ » của Hội Đồng Bảo An sau vụ tấn công chưa từng có của Israel đêm 12 rạng sáng 13/06 nhắm vào Iran. Phát biểu trong cuộc họp với các nhà ngoại giao nước ngoài, được phát trên truyền hình, ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi chỉ trích các nước phương Tây « đã lên án Iran thay vì lên án Israel trong khi Iran mới là nước bị tấn công ».

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cũng khẳng định cuộc tấn công của Israel vào cơ sở khí đốt lớn trên bờ biển vùng Vịnh, ngụ ý nhắc đến cuộc tấn công nhắm vào nhà máy lọc dầu South Pars, nam Iran, hôm qua, là « cố tình mở rộng cuộc chiến ra ngoài » Iran. Trên mạng xã hội Truth Social vào hôm 14/06/2025, ông Trump khẳng định Washington « không liên quan gì » đến chiến dịch oanh kích hiện nay của Israel nhắm vào Iran, và đe dọa quân đội Mỹ sẽ « dốc toàn lực » đáp trả với cường độ chưa từng có nếu Teheran tấn công Mỹ.

Chiến dịch « Sư tử vùng lên » không thể « triệt hạ » được chương trình hạt nhân của Iran
Hôm qua, Oman – quốc gia trung gian đàm phán giữa Mỹ và Iran về hạt nhân – thông báo vòng đàm phán thứ sáu, dự kiến hôm nay sẽ không diễn ra. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi hôm nay một mặt cáo buộc Israel tìm cách « phá hoại »các đàm phán về hạt nhân với Mỹ, khi tấn công Iran, mặt khác khẳng định Iran « có đủ bằng chứng chắc chắn » về việc quân đội Mỹ hậu thuẫn các cuộc tấn công chưa từng có của Israel nhắm vào Iran.

Trong lúc thủ tướng Israel hôm qua nhấn mạnh là các cuộc oanh kích của Israel « là một đòn nặng nề » đối với chương trình hạt nhân của Iran, chuyên gia Benjamin Hautecouverture, nhà nghiên cứu thuộc Fondation pour la recherche stratégique / Quỹ Nghiên cứu Chiến lược của Pháp, nhận định chương trình hạt nhân quân sự của Iran không thể bị triệt hạ với chiến dịch quân sự mà Israel đang tiến hành:

« Chúng ta biết rằng có nhiều cơ sở hạt nhân hoạt động bí mật, và trong số các cơ sở bí mật đó, nhiều cơ sở được đặt ngầm dưới lòng đất. Trường hợp này thường đúng với nhà máy làm giàu uranium tại Fordow. Còn đối với các trung tâm chuyển đổi uranium – tức là chuyển uranium thành uranium có thể dùng cho mục đích quân sự – thì người ta không biết rõ mức độ mà các cơ sở này đã bị ảnh hưởng là thế nào.

Tuy nhiên, điều mà chúng ta biết chắc chắc là không thể. Hiện nay không thể nào xóa bỏ hoàn toàn và đưa chương trình hạt nhân Iran trở lại vạch xuất phát như hồi thập niên 1990. Chỉ riêng việc đã có nhiều thế hệ kỹ sư được đào tạo và đang làm việc cũng đã đủ để chứng minh rằng kiến thức và kỹ năng hạt nhân của Iran vẫn tồn tại. Và chúng sẽ tồn tại theo cách mà tôi có thể nói là, gần như vĩnh viễn, trừ phi đợi đến khi tất cả những người đó qua đời trong vòng 40 hay 50 năm nữa. Vì vậy, chương trình hạt nhân của Iran không thể bị tiêu diệt với chiến dịch “Sư tử vùng lên” này ».

Đức, Anh và Pháp sẵn sàng tổ chức đàm phán « ngay lập tức » với Iran về hạt nhân
Reuters cho hay, ngoại trưởng Đức Johann Wadephul đang trong chuyến công du Trung Đông, trong cuộc trả lời đài truyền hình Đức ARD tối hôm qua, khẳng định đang nỗ lực góp phần vào việc hạ nhiệt căng thẳng giữa Israel và Iran.

Theo ngoại trưởng Đức, « Đức cùng Pháp và Anh đang đề nghị Iran đàm phán ngay lập tức về chương trình hạt nhân, tôi hy vọng đề nghị được chấp nhận ». Theo lãnh đạo ngoại giao Đức, xung đột sẽ chỉ kết thúc khi có các áp lực lên Iran và Israel từ mọi phía.

Điện đàm Putin - Trump :TT Nga muốn mở đợt thương lượng mới với Ukraina

Tổng thống Mỹ Donald Trump và đồng nhiệm Nga Vladimir Putin ngày 14/06/2025 điện đàm trong khoảng gần một giờ đồng hồ. Trong cuộc điện đàm thứ 5 với nguyên thủ Mỹ từ khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, tổng thống Nga khẳng định sẵn sàng cho một vòng đàm phán mới giữa Matxcơva và Kiev « sau ngày 22/06 » và hoàn thành việc trao đổi tù binh.

Theo AFP, tổng thống Nga đã thông báo với đồng nhiệm Mỹ về việc thực hiện các thỏa thuận đạt được trong cuộc gặp giữa phái đoàn Nga và Ukraina tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 02/06, cụ thể là các thỏa thuận liên quan đến việc trao đổi tù binh, thương binh và thi thể binh lính tử trận.

Ngoài hồ sơ chiến tranh Ukraina, theo Điện Kremlin, « sự leo thang nguy hiểm ở Trung Đông dĩ nhiên cũng là nội dung trọng tâm » của cuộc nói chuyện. Trên mạng Truth Social, Donald Trump cho biết rằng cũng như ông, Putin nghĩ rằng « cuộc chiến giữa Israel và Iran phải chấm dứt ». Về chiến tranh Ukraina, tổng thống Mỹ viết : « Tôi trả lời ông ấy rằng cuộc chiến của ông ấy cũng phải kết thúc ».

Ukraina hy vọng xung đột Israel - Iran sẽ không khiến phương Tây giảm viện trợ cho Kiev
Về phía Ukraina, tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn dừng lại ở việc tuyên bố là sẽ chỉ bàn về vòng đàm phán mới sau khi đôi bên hoàn thành việc trao đổi tù binh. Trong một cuộc họp báo hôm qua, tổng thống Zelensky một lần nữa dứt khoát bác bỏ các yêu sách Nga đưa ra trong đàm phán, nhất là đòi hỏi Kiev phải nhượng 4 vùng lãnh thổ ở miền đông cho Nga và Ukraina phải từ bỏ việc xin gia nhập NATO.

Volodymyr Zelensky cũng hy vọng là xung đột Israel - Iran sẽ không khiến phương Tây giảm viện trợ cho Kiev. Lấy làm tiếc rằng Washington có thái độ quá « hòa hoãn » với Matxcơva, tổng thống Ukraina kêu gọi Mỹ « thay đổi giọng điệu » với Nga.

Cũng vào hôm qua, đợt trao đổi tù nhân thứ 4 giữa Nga và Ukraina đã diễn ra, theo khuôn khổ thỏa thuận đạt được tại Istanbul hồi đầu tháng 6. Số liệu cụ thể không được công bố. Theo AFP, Kiev cũng thông báo đã nhận thêm 1.200 thi thể của các công dân Ukraina, trong đó có các binh lính, nhưng chưa xác định được danh tính. UKraina không cho biết đã trao trả cho đối phương bao nhiêu thi thể.

Liên Hiệp Châu Âu kỷ niệm 40 năm Hiệp định tự do đi lại Schengen

Nhân dịp đúng 40 năm ký kết Hiệp định Schengen về tự do đi lại trong châu Âu, một buổi lễ được tổ chức hôm nay 14/06/2025 tại Luxembourg. 40 năm sau khi Schengen được thành lập, khu vực tự do đi lại đang bị đe dọa vì một số quốc gia đã tái lập kiểm soát biên giới nhằm chống tình trạng nhập cư trái phép.

Từ Bruxelles, thông tín viên Pierre Benazet cho biết thêm thông tin :

Khởi đầu của khu vực Schengen gặp nhiều trắc trở, phải mất 10 năm mới chính thức có hiệu lực, nhưng người dân châu Âu đã nhanh chóng thích nghi với cơ chế này. Minh họa rõ nét cho điều đó là một bộ phim về việc các trạm hải quan giữa Pháp và Bỉ được xóa bỏ vào thời điểm đó đã nhận được lời bình điện ảnh từ chính chủ tịch Hội Đồng Châu Âu lúc bấy giờ.

Ireland từ chối tham gia vì nước này có biên giới mở với Vương Quốc Anh, vốn không muốn gia nhập Schengen. Tại Tây Ban Nha, hộ chiếu vẫn bị kiểm tra nếu hành khách rời khỏi Ceuta hoặc Melilla. Jan Mayen, gần vùng cực, vẫn thuộc Schengen bởi quần đảo nhỏ này đã không bị gạt khi Na Uy gia nhập khối, trong khi quần đảo Faroe của Đan Mạch bị loại trừ. Quần thể tu viện núi Athos ở Hy Lạp, nơi phụ nữ không được vào, cũng nằm trong Schengen.

Nhưng trước khi mọi người có thể tự do đi lại từ Đại Tây Dương đến Biển Đen, đã có nhiều bước ngoặt xảy ra, cụ thể là việc Rumani và Bulgarie gia nhập Schengen, vốn bị trì hoãn trong một thời gian dài.

Khu vực Schengen ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, nhiều quốc gia đã tái lập kiểm soát biên giới nội khối định kỳ và ngẫu nhiên. Điển hình là Pháp đã duy trì việc kiểm soát này từ năm 2015, vốn dĩ ban đầu chỉ được phép áp dụng tạm thời trong vòng sáu tháng.

Diễu hành 1.500 ngườiđồng tính chuyển giới ở Kiev

Một sự kiện lớn của phong trào LGBT (đồng tính, chuyển giới, v.v.) được tổ chức ở ngay trung tâm Kiev hôm Thứ Bảy, bất chấp hoàn cảnh đất nước còn đang trong chiến tranh. Cảnh sát phối hợp và chặn đường phố để nhượng không gian cho sự kiện. Có thể thấy cờ Ukraine, cờ EU, cờ Anh, v.v trong sự kiện này. Cả bà đại sứ Cananda cũng tham dự. Cũng có tiếng nói trái chiều khi dân Kiev tổ chức biểu tình phản đối lại sự kiện. Sự kiện diễn ra ngay 1 ngày trước Ngày các Thánh, ngày lễ của tôn giáo Kitô truyền thống ở đây.
Diễu hành tình dục giới tính phản truyền thống LGBT ở Kiev (ngày 14/6/2025, ảnh do nhóm hoạt động đăng trên mạng xã hội)

Diễu hành tình dục giới tính phản truyền thống LGBT ở Kiev (ngày 14/6/2025, ảnh do nhóm hoạt động đăng trên mạng xã hội)
Theo truyền thông Ukraine đưa tin, cuộc diễu hành có tới hơn 1.500 người tham gia, đánh dấu một sự kiện lớn tại Kiev. Nó được diễn ra với sự bảo vệ kiên cố của cảnh sát vào hôm Thứ Bảy ngày 14/6 tại Kiev.

Có thể thấy cờ EU, cờ Anh trong các hình ảnh mà nhóm đứng ra tổ chức sự kiện này cho đăng trên mạng xã hội. Theo truyền thông Ukraine, cả bà đại sứ Natalka Cmoc của Canada cũng tham dự sự kiện. Trong thông điệp của bà trên mạng xã hội, có đoạn viết: Các đại sứ, nhóm ở sứ quán, cùng NHIỀU nhà ngoại giao, cũng tham gia sự kiện.

Các biểu ngữ có thể được thấy:

“Tất cả đều là tôi: Một người, một nhà hoạt động, một chiến binh, và cũng là một người gay (đồng tính nam).”
“Chúng tôi đấu tranh vì tất cả mọi người, vì quyền lợi của tất cả mọi người.”
v.v.
Hai ga tàu điện ngầm cùng nhiều đoạn đường phố đã được cảnh sát chặn lại để dành không gian cho cuộc diễu hành.

Trong khi Liên bang Nga coi hoạt động LGBT là phong trào tình dục cực đoan, phản truyền thống xuất phát từ cánh tả phương Tây, và không hoan nghênh nó, thì chính quyền đối đầu của Nga tại Ukraine lại hoan nghênh phong trào này. Mặc dù, nhân dân của cả Nga và Ukraine đều có đặc điểm chung là có ý thức hệ sâu sắc và lâu đời theo tín ngưỡng Kitô (cụ thể là Chính thống Giáo, một nhánh của Kitô giáo).

Theo bình luận của OUJ, một tờ báo của tín ngưỡng này ở Ukraine, thì thời điểm được lựa chọn diễn ra sự kiện không phù hợp với tín ngưỡng truyền thống, vừa đúng là 1 ngày trước Ngày lễ Các thánh của Chính thống Giáo Ukraine.

Sự kiện cũng gặp phải một vài phản đối, trái ngược với thái độ ủng hộ của chính quyền.

Một nhóm biểu tình phản đối đã xuất hiện, hô to khẩu hiệu “Hãy đưa đám cảnh sát này ra tiền tuyến.”