ĐIỂM TIN THẾ GIỚI : 19/11/2025 Ả Rập Xê Út có thể được hưởng « ô an ninh » của TT Trump

ĐIỂM TIN THẾ GIỚI : 19/11/2025

Ả Rập Xê Út có thể được hưởng « ô an ninh » của Trump

Hoàng thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed Ben Salmane hôm nay 18/11/2025 được tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp đón tại Nhà Trắng, sau 7 năm bị xa lánh trên chính trường quốc tế do dính líu đến vụ ám sát nhà báo Jamal Khasoggi hồi năm 2018 tại đại sứ quán Ả Rập Xê Út ở Thổ Nhĩ Kỳ.  

Theo AFP, chủ nhân Nhà Trắng đón tiếp hoàng thái tử Ả Rập Xê Út, Mohammed Ben Salmane như đón chào một nguyên thủ quốc gia gồm nghi thức bắn đại bác chào mừng và tiệc chiêu đãi long trọng.

Cuối tuần qua, ông Donald Trump phát biểu đây « không chỉ là một cuộc gặp gỡ », mà còn là dịp để « tôn vinh » Ả Rập Xê Út, một đồng minh quan trọng của Hoa Kỳ trong khu vực. Chính quyền Donald Trump dự kiến chính thức thông qua thương vụ bán cho Ả Rập Xê Út nhiều F-35, máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ 5 của Mỹ.

Theo thông tín viên Vincent Souriau từ Washington, Ả Rập Xê Út có thể sẽ được hưởng sự bảo vệ an ninh của Washington tương tự như đối với Qatar :

« Ryad đã mơ về điều này từ nhiều năm nay, và nay tổng thống Mỹ Donald Trump tặng cho họ một món quà tuyệt vời.

Thứ nhất, về hình ảnh : 7 năm sau vụ ám sát Jamal Khashoggi, chế độ Ả Rập Xê Út, khi trở lại Washington, một lần nữa, lại là một khách hàng như bất kỳ khách hàng nào khác.

Thứ hai, về quân sự : Nếu thương vụ được xác nhận, Ả Rập Xê Út sẽ trở thành quốc gia Ả Rập đầu tiên và duy nhất sở hữu chiến đấu cơ F-35 của Mỹ. Và điều này không phải là vô nghĩa, bởi vì chiến đấu cơ F-35 cũng chiếm phần lớn phi đội máy bay chiến đấu của Israel. Và cho đến nay, đây vẫn là một lằn ranh đỏ đối với Nhà Trắng. Nhưng lần này, Ả Rập Xê Út trông đợi đạt được kết quả cụ thể, bởi vì các giao dịch về quân sự đáng kinh ngạc được công bố hồi tháng 5, một thỏa thuận trị giá 142 tỷ đô la, phần lớn vẫn chỉ là ý định.

Hoàng thái tử Mohammed Ben Salmane có thể sẽ ra về với một chiếc ô an ninh của Mỹ. Đó không phải là một hiệp ước song phương chính thức được Quốc Hội Mỹ phê chuẩn, mà là một hiệp ước phòng thủ có thể hủy bỏ, mô phỏng hiệp ước mà Mỹ đã ký với Qatar: bất kỳ cuộc xâm nhập vũ trang nào vào lãnh thổ Ả Rập Xê Út đều sẽ bị coi là một cuộc tấn công chống lại Hoa Kỳ ».

Israel-Hamas : Lực lượng quốc tế bảo đảm an ninh sẽ được triển khai ở Gaza

Ngày 17/11/2025, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc đã thông qua kế hoạch hòa bình ở Gaza của tổng thống Mỹ Donald Trump với 13 phiếu thuận, hai phiếu trắng của Trung Quốc và Nga, dù trước đó Matxcơva dọa bỏ phiếu chống. Văn bản « cho phép » triển khai « một lực lượng quốc tế bảo đảm an ninh » (ISF). 

Quyền tự quyết của người Palestine và việc thành lập một Nhà nước Palestine cũng được đưa trở lại vào văn bản này. Đây là yêu cầu của các nước Ả Rập và Hồi giáo để kế hoạch của tổng thống Trump được những nước này ủng hộ.

« Kế hoạch Trump » gồm 20 điểm bao gồm ba chặng chính : ngừng bắn ngay lập tức và hoạt động nhân đạo ; phi quân sự hóa và bảo đảm an ninh ; quản trị và tái thiết. Với nghị quyết được thông qua ở Hội Đồng Bảo An, giai đoạn hai có thể được bắt đầu, theo đó lực lượng an ninh quốc tế được triển khai ở Gaza, phối hợp với Israel và Ai Cập, hỗ trợ an ninh ở biên giới, phi quân sự hóa Gaza, giải trừ vũ khí « các nhóm vũ trang không thuộc nhà nước », bảo vệ thường dân và thành lập cảnh sát Palestine.

Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Mike Waltz đánh giá đây là « một nghị quyết lịch sử và mang tính xây dựng », « là một chặng mới quan trọng hướng tới một dải Gaza ổn định, thịnh vượng và một môi trường cho phép Israel được sống an toàn ». Ông nhấn mạnh : « Ủy Ban Hòa Bình, do tổng thống Trump làm chủ tịch, là nền tảng cho những nỗ lực của chúng tôi. Hội đồng này sẽ điều phối việc cung cấp viện trợ nhân đạo, thúc đẩy phát triển ở Gaza và hỗ trợ một ủy ban kỹ trị Palestine chịu trách nhiệm quản lý hàng ngày các hoạt động hành chính và dịch vụ công của Gaza, trong khi chờ chính quyền Palestine thực hiện đầy đủ chương trình cải cách của họ ».

Nghị quyết của Hội Đồng Bảo An được tổng thống Donald Trump ca ngợi là « một trong những quyết định quan trọng nhất trong lịch sử Liên Hiệp Quốc », giúp « thế giới hòa bình hơn ». Ngày 18/11, chính quyền Palestine kêu gọi « thực hiện ngay lập tức » nghị quyết của Liên Hiệp Quốc.

Lực lượng vũ trang Hamas thì cho rằng nghị quyết « không đáp ứng những yêu cầu và quyền lợi » của người Palestine. Theo họ, « nghị quyết áp đặt một cơ chế ủy thác quốc tế đối với dải Gaza, mà người dân và lực lượng Hamas phản đối », và thực ra là « để đạt được các mục tiêu » của Israel. Về phía Israel, bộ trưởng Nội Vụ Itamar Ben Gvir, thuộc phe cực hữu, kêu gọi bắt tổng thống Palestine Mahmoud Abbas nếu Liên Hiệp Quốc bỏ phiếu ủng hộ một Nhà nước Palestine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ dự luật trừng phạt Nga nếu ông vẫn giữ được quyền quyết định tối hậu

Tổng thống Mỹ Donald Trump sẵn sàng ký ban hành luật áp đặt trừng phạt Nga miễn là ông vẫn giữ được quyền quyết định tối hậu đối với bất kỳ biện pháp nào như vậy. Một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết hôm 17/11/2025.

Theo Reuters, ông Trump nói với các phóng viên hôm Chủ Nhật 16/11 rằng ông không phản đối việc các nghị sĩ đảng Cộng Hòa soạn thảo dự luật trừng phạt các nước làm ăn với Nga, kể cả những nước mua năng lượng của Nga, do Matxcơva đã không đạt được tiến triển trong đàm phán hòa bình với Ukraina. Tổng thống Mỹ cũng cho biết các nghị sĩ có thể cân nhắc đề xuất của ông về việc bổ sung Iran vào danh sách trừng phạt.

Những phát biểu của ông Trump hôm Chủ Nhật được xem là có thể mở đường để dự luật tiếp tục được thúc đẩy tại Quốc Hội. Lãnh đạo Thượng Viện và Hạ Viện Mỹ cho đến nay vẫn trì hoãn việc đưa dự luật ra bỏ phiếu, trong bối cảnh ông Trump ưu tiên sử dụng thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, quốc gia mua nhiều dầu của Nga, chỉ sau Trung Quốc.

« Tuyên bố ý định » giữa Kiev và Paris : Ukraina cần chiến đấu cơ ngay lập tức chứ không phải là sau này ?

Liên quan đến « Tuyên bố ý định » giữa Kiev và Paris được ký kết hôm 17/11/2025 về 100 chiến đấu cơ Rafales, nhân chuyến công du của tổng thống Ukraina Zelensky đến Pháp, đây là một trong số ít tin tốt lành đối với người dân Ukraina trong những ngày gần đây. Áp lực của Nga dọc theo chiến tuyến vẫn không suy giảm, người dân Ukraina đang trải qua thời kỳ khó khăn : nước, điện và hệ thống sưởi ấm đều bị cắt giảm do các cơ sở hạ tầng bị Nga không kích. Trong bối cảnh này, bất kỳ thông báo nào về viện trợ đều được hoan nghênh, nhưng tuyên bố của Paris lại nằm trong khuôn khổ hợp tác lâu dài chứ không phải được triển khai ngay lập tức. Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze gửi về bài tường trình :

« Trên lý thuyết, đây là một thông điệp rất mạnh mẽ : Ukraina sẵn sàng mua khoảng 100 máy bay chiến đấu Rafales của Pháp, loại chiến đấu cơ mà lực lượng không quân của Ukraina đang rất cần ngay vào lúc này. Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã ca ngợi điều mà ông gọi là một thỏa thuận lịch sử giữa hai nước. Ngoài chiến đấu cơ Rafales, thỏa thuận này còn bao gồm các hệ thống phòng không, radar và tên lửa.

Tuyên bố ý định này là một phần trong chiến lược của Kiev nhằm tăng cường quan hệ đối tác song phương với các đồng minh. Hồi tháng 10, Ukraina cũng đã ký một thỏa thuận tương tự với Thụy Điển để mua khoảng 150 máy bay chiến đấu Gripen.

Trong khi Pháp đang chuẩn bị thêm một khoản viện trợ quân sự mới cho cuối năm, thì thỏa thuận này là một tin tốt lành đối với Kiev, nhưng với một dấu hỏi lớn, bởi vì thời hạn giao chiến đấu cơ hiện giờ vẫn chưa được công bố, đặc biệt là khi Ukraina đang bước vào mùa đông khó khăn nhất kể từ khi cuộc xâm lược của Nga bắt đầu vào năm 2022.

Ở tiền tuyến, đối mặt với các lực lượng Nga áp đảo hơn về quân số, quân đội Ukraina cần có sự hỗ trợ của các đồng minh, càng nhanh càng tốt. »

Chiến tranh Israel - Iran :Trump đưa ra thời hạn 2 tuần để quyết định trực tiếp can thiệp hay không

Trước ngày các ngoại trưởng châu Âu và đồng nhiệm Iran họp tại Thụy Sĩ tìm giải pháp ngoại giao, tối hôm qua, 19/06/2025, tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định sẽ đưa ra quyết định trực tiếp can thiệp vào xung đột Israel - Iran hay không « trong hai tuần lễ », và quyết định sẽ được đưa ra « căn cứ vào các tiến triển trong đàm phán có thể (giữa Mỹ) với Iran trong tương lai gần ».

Người phát ngôn Nhà Trắng KarolineLeavitt khẳng định tính cấp thiết của quyết định bởi Iran chỉ cần « 15 ngày để hoàn tất việc sản xuất một vũ khí nguyên tử », và nhấn mạnh tổng thống Mỹ « không ngần ngại trong việc sử dụng vũ lực », nếu lãnh đạo tối cao Iran không chấp nhận thỏa hiệp.  

Quan điểm của Nhà Trắng về viễn cảnh Iran có khả năng hoàn tất việc chế tạo vũ khí hạt nhân chỉ trong vài tuần lễ là hoàn toàn ngược lại với nhận định của cơ quan tình báo Mỹ.

Thông tín viên Loubna Anaki từ New York cho biết cụ thể :

« Hơn ba tháng trước, trong một phiên điều trần trước một ủy ban Quốc Hội, người đứng đầu cơ quan tình báo Mỹ tuyên bố như sau : ‘‘Phân tích của cơ quan chúng tôi cho thấy Iran không chế tạo vũ khí hạt nhân. Lãnh tụ tối cao Khamenei không cho phép tiếp tục chương trình vũ khí hạt nhân mà ông đã đình chỉ vào năm 2003.’’ Lãnh đạo cơ quan tình báo Tulsi Gabbard giải thích rằng Mỹ sẽ tiếp tục theo dõi mọi thay đổi trong chương trình hạt nhân của Iran.

Theo lãnh đạo cơ quan tình báo, bà và tổng thống Donald Trump ‘‘cùng chung quan điểm’’ về vấn đề này. Tuy nhiên, cách nay ít hôm, trên Air Force One, ông Trump đã bác bỏ kết luận của cơ quan tình báo. Tổng thống Mỹ cho biết : ‘‘Tôi không quan tâm đến điều bà ấy nói’’.

Về phần mình, Donald Trump tuyên bố rằng Teheran đã gần đạt được mục tiêu sở hữu vũ khí hạt nhân, và như vậy chấp nhận quan điểm của thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Đây không phải là lần đầu tiên tổng thống đảng Cộng Hòa phủ nhận kết luận từ các cơ quan tình báo Mỹ. Sự việc này diễn ra khi một số cơ quan truyền thông đưa tin về căng thẳng giữa tổng thống Trump và lãnh đạo cơ quan tình báo Tulsi Gabbard, người nổi tiếng về quan điểm phản đối chủ nghĩa can thiệp quân sự Mỹ.

Người đứng đầu cơ quan tình báo cũng được cho là đã công bố một video cách đây hai tuần, cảnh báo về mối nguy hiểm của các xung đột hạt nhân. Video này dường như không được ông chủ Nhà Trắng đánh giá cao. »

Iran bác bỏ mọi đàm phán với Mỹ chừng nào Israel tiếp tục oanh kích
Xung đột Israel - Iran bước sang tuần lễ thứ hai. Quân đội Israel sáng 20/06 cho biết đã oanh kích hàng chục mục tiêu quân sự của Iran trong đêm, trong đó có cơ sở của Tổ chức nghiên cứu Quốc phòng, bị cáo buộc tham gia vào chương trình hạt nhân. Một số tòa nhà thuộc tổ hợp sản xuất « nước nặng » dùng trong các lò phản ứng hạt nhân, tại Khondab, cách thủ đô Teheran khoảng 200 km ở phía đông nam, bị hư hại.

Thủ tướng Israel lên án cuộc tấn công nhắm vào bệnh viện Soroka ở thành phố Beersheba, miền nam Israel, khiến khoảng 40 người bị thương nhẹ. Theo hãng tin Irna, Iran đã tấn công một số vị trí thuộc khu vực đầu não của quân đội Israel tại thành phố này, và bệnh viện nằm gần đó, bị ảnh hưởng liên đới, nhưng thiệt hại « không lớn ».

Theo thông báo mới nhất của chính quyền Teheran, 224 người chết và hơn 1.200 người bị thương tại Iran kể từ đầu chiến tranh, trong lúc tổ chức nhân quyền Iran Human Rights Activists, có trụ sở ở Washington đưa con số ít nhất 639 người chết. Về phía Israel, theo chính quyền nước này, có ít nhất 24 người chết và hàng trăm người bị thương.

Một nguồn tin an ninh Israel hôm nay cho biết, khoảng 2/3 bệ phóng tên lửa Iran bị phá hủy kể từ đầu xung đột, trong lúc thủ tướng Israel hôm qua đưa ra con số hơn một nửa bệ phóng.

Ngoại trưởng Iran, Abbas Araghchi, trong một cuộc trả lời phỏng vấn đài truyền hình Iran hôm nay, bác bỏ mọi thương lượng với Mỹ chừng nào Israel tiếp tục tấn công Iran : « không có chỗ cho ngoại giao và thương lượng, chừng nào cuộc xâm lăng vẫn tiếp diễn ».

Lãnh đạo Nga, Trung Quốc điện đàm, lên án các oanh kích của Israel
Tổng thống Nga Vladimir Putin và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau cuộc điện đàm hôm qua đã « cực lực lên án » các cuộc oanh kích Iran của Israel, theo điện Kremlin. Còn Tân Hoa Xã nhấn mạnh, « ưu tiên số một là thúc đẩy đình chiến, bởi vũ lực không phải là biện pháp tốt để giải quyết các bất đồng quốc tế ».

Trong một họp báo hôm qua, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Nga, Maria Zakharova, cảnh báo « các hậu quả xấu thực sự không thể tiên liệu trước » nếu Mỹ can thiệp quân sự chống Iran. Theo TASS, phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peksov, nhấn mạnh việc Mỹ sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Iran là điều cực kỳ nguy hiểm.

Hôm nay, tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Nga Rosatom tuyên bố các chuyên gia Nga tiếp tục làm việc tại cơ sở hạt nhân Bouchehr - cơ sở hạt nhân duy nhất của Iran hiện vẫn hoạt động - và tình hình vẫn diễn ra bình thường tại đây. Quân đội Israel hôm nay cải chính thông tin đưa ra hôm qua về việc cơ sở hạt nhân Bouchehr bị tấn công.

Ngoại trưởng Iran họp với các đồng nhiệm châu Âu tại Genève
Chiều 20/06/2025, ngoại trưởng ba nước Đức, Pháp và Anh Quốc có cuộc họp với đồng nhiệm Iran Abbas Araghchi tại Genève, Thụy Sĩ. Lãnh đạo Ngoại Giao của Liên Hiệp Châu Âu, Kaja Kallas tham dự cuộc họp, với mục đích tìm kiến giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột Israel -Iran đã kéo dài một tuần nay.

Những ngày qua, nhiều nước trong Liên Hiệp Châu Âu cùng Vương Quốc Anh liên tiếp kêu gọi các bên giảm căng thẳng, tuy nhiên tác động vẫn còn hạn chế.

Thông tín viên RFI Pierre Benazet tại Bruxelles cho biết thêm thông tin :

« Trong các thông tin về hoạt động ngoại giao của mình, Pháp, Đức và Vương quốc Anh đang thể hiện một mặt trận chung, được xây dựng trong các Hội đồng Quốc phòng ở ba thủ đô và đặc biệt là trong cuộc họp G7.

Điều đáng chú ý nhất là cả ba nước này đều có cùng quan điểm với Đức về quyền tự vệ của Israel. Đây không phải là lập trường của Paris hay Luân Đôn khi nói về vấn đề Palestine, nhưng ở đây nỗi sợ chung về chương trình hạt nhân của Iran đã khiến họ xích lại gần nhau hơn xung quanh những cảnh báo về nguy cơ mất ổn định khu vực.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bà Kaja Kallas, lãnh đạo Ngoại Giao EU, đại diện cho 27 nước, chưa bao giờ đề cập đến quyền tự vệ của Israel. Có sự chia rẽ sâu sắc trong EU vì một số quốc gia đã lên án các cuộc tấn công của Israel mà họ coi là hành vi vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế.

Do đó, phạm vi hành động của châu Âu trong cuộc xung đột Iran-Israel là có hạn. Họ được Iran coi là đối tác ngoại giao có thể chấp nhận được, nhưng họ sẽ tự giới hạn hành động trong những đổng thuận tối thiểu của Liên Âu, cụ thể là cần phải hạ nhiệt căng thẳng và từ chối cho phép Iran sở hữu vũ khí hạt nhân ».

Hải quân Mỹ - Nhật - Philippines tập trận mô phỏng va chạm trên biển

Lực lượng tuần duyên Nhật hôm nay, 20/06/2025, cùng hải quân Mỹ và Philippines bắt đầu cuộc diễn tập ngoài khơi biển Nhật Bản với bài tập mô phỏng một vụ va chạm tàu, động thái được coi như là tín hiệu mạnh trước việc Trung Quốc ngày càng thể hiện sức mạnh trong các vùng biển có tranh chấp trong khu vực.

Theo AFP, đây là lần thứ 2 kể từ cuộc tập trận tại vùng biển Philippines năm 2023, ba nước lại hoạt động hợp tác như vậy. Theo các giới chức, các cuộc tập trận không nhắm vào nước thứ ba nào.

Các bài tập lần này là nhằm góp phần hiện thực hóa mục tiêu để Châu Á -Thái Bình Dương thành khu vực "tự do và rộng mở", theo tuyên bố chỉ huy tuần duyên Nhật Bản Hiroaki Odachi.

Thực tế, những năm gần đây, trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và nhiều nước khác về đòi hỏi chủ quyền trong các vùng biển Hoa Đông và Biển Đông, Nhật Bản đã tăng cường quan hệ với Philippines và Hoa Kỳ trên lĩnh vực an ninh quốc phòng.

Năm 2024, ba nước đã ra tuyên bố chung với lời lẽ cứng rắn đối với Bắc Kinh, rằng "chúng tôi bày tỏ hết sức lo ngại về thái độ nguy hiểm và hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông".

Trung Quốc và Philippines đã đối đầu nhau trong nhiều tháng qua ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ, bất chấp phán quyết quốc tế cho rằng đòi hỏi của Trung Quốc là không có cơ sở pháp lý.

Ở Biển Hoa Đông, các cuộc đối đầu thường xuyên cũng diễn ra giữa các tàu tuần tra của Trung Quốc và Nhật Bản xung quanh các đảo đang tranh chấp.

Daisuke Kawai, nhà nghiên cứu an ninh tại Đại học Tokyo, nhận định với AFP : "Biển Đông hiện được coi là một trong những điểm nóng dễ bùng nổ nhất thế giới, nơi mọi sự cố trên biển đều có thể leo thang thành khủng hoảng biên giới". Theo ông, "khuôn khổ hợp tác ba bên giữa lực lượng tuần duyên sẽ tăng cường nhận thức về lĩnh vực hàng hải và năng lực thực thi pháp luật, khiến một quốc gia, như Trung Quốc, khó có thể nhắm mục tiêu vào một nước đơn lẻ yếu hơn".

Tuần trước, Tokyo và Bắc Kinh đã chỉ trích lẫn nhau sau những động thái được coi là nguy hiểm của các máy bay quân sự trên bầu trời Thái Bình Dương.

Kinh tế Nga "bên bờ vực suy thoái"

Tham dự diễn đàn kinh tế tại thành phố Saint Petersburg ngày 19/06/2025, bộ trưởng Kinh tế Maxime Rechetnikov tuyên bố Nga « bên bờ vực suy thoái » nếu như Nhà nước không đưa ra những quyết định đúng đắn trong những tuần lễ sắp tới. Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế - IMF trong báo báo gần đây nhất cho rằng GDP của Nga năm 2025 sẽ tăng chậm lại sau khi đạt những kết quả ngoạn mục trong hai năm 2023 và 2024 bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây do Matxcơva xâm chiếm Ukraina. 

Bộ trưởng Kinh tế Nga Maxime Rechetnikov cho biết « theo các thống kê, Nga đang bước vào giai đoạn GDP tăng chậm lại » và thậm chí là đang đứng « bên bờ vực suy thoái ». Số các doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính tăng cao, chủ yếu do không thể vay tín dụng với lãi suất quá cao.

Hãng tin Pháp AFP ghi nhận : Đây là lần đầu tiên bộ trưởng Kinh tế Nga công khai lên tiếng báo động về tình trạng kinh tế nước nhà cho dù từ nhiều tháng qua, các thống kê đã cho thấy hiện tượng này. GDP của Nga trong quý 1/2025 tăng 1,4%. Đây là mức thấp nhất từ đầu 2023.

Vẫn theo AFP, các khoản đầu tư ồ ạt của chính quyền cho cỗ máy công nghiệp phục vụ các mục đích quân sự để tiếp tục chiến tranh không còn đủ sức để kéo tăng trưởng của Nga đi lên. Một trong những lý do được một số nhà quan sát đưa ra để giải thích cho hiện tượng này là « chính sách tiền tệ quá chặt chẽ của Ngân Hàng Trung Ương Nga ». Nữ thống đốc Elvira Nabioullina ưu tiên chống lạm phát nên đã chủ trương duy trì lãi suất chỉ đạo rất cao - ở ngưỡng trên dưới 20%. Lạm phát tại Nga hiện ở mức 10%  

Do vậy, theo giới chuyên gia, tuyên bố của bộ trưởng Kinh tế Nga Maxime Rechetnikov nhằm « gây áp lực » để Ngân Hàng Trung Ương hạ lãi suất và khuyến khích tiêu thụ và đầu tư. Nhất là trong buổi họp báo ngay sau phát biểu này, ông đã nhấn mạnh rằng kinh tế Nga mới chỉ « bên bờ vực » chứ chưa rơi vào suy thoái. Theo ông, để tránh kịch bản tệ hại này, Nhà nước Nga cần có những quyết định « sáng suốt ». Đây là lời kêu gọi thống đốc Ngân Hàng Trung Ương Nga hạ lãi suất chỉ đạo.

ĐIỂM TIN THẾ GIỚI : 16/6/2025

Xung đột ngày thứ 3: 10người Israel chết, Israel mở rộng oanh kích sang cơ sở kinh tế Iran

Israel và Iran, hôm nay, 15/06/2025, tiếp tục đối đầu ngày thứ ba liên tiếp, kể từ khi Israel phát động một đợt tấn công lớn nhằm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran. Các cuộc tấn công đáp trả của Iran trong đêm qua, khiến ít nhất 10 người thiệt mạng và hơn 200 người khác bị thương. 

Từ Jerusalem, thông tín viên Michel Paul gửi về bài tường trình : 

« Đêm qua quả thực là một đêm chết chóc đối với người dân Israel. Trước đó, Iran đã hứa sẽ thực hiện một cuộc tấn công dữ dội. Hai đợt phóng tên lửa đạn đạo liên tiếp của Iran đã gây ra thiệt hại đặc biệt nặng nề. Bốn phụ nữ đã thiệt mạng trong làng Ả Rập Tamra, nằm ở phía bắc Israel, tại vùng Galilee, sau đợt tấn công đầu tiên. Cả bốn người đều thuộc cùng một gia đình.

Vài giờ sau, một đợt phóng tên lửa khác với cường độ cao cũng đã khiến bốn người thiệt mạng, trong đó có hai trẻ em, tại khu vực miền trung và vùng Jerusalem, ở Batiam – một vùng ngoại ô phía nam của Tel Aviv – cũng như tại thành phố Rehovot, nơi Viện đại học Weizmann bị đánh trúng. Cho tới sáng nay, phòng thí nghiệm ở trường này vẫn còn bốc cháy.

Thiệt hại có thể còn tiếp tục tăng. Tính đến thời điểm hiện nay, có 35 người mất tích và khoảng 200 người bị thương, trong đó có nhiều trường hợp nặng. Đây là một cuộc tấn công phối hợp, gồm tên lửa và drone, khiến hầu hết dân cư Israel phải hai lần chạy vào các hầm trú ẩn trong đêm. Ngoài ra, còn có một đợt phóng tên lửa từ Yemen.

Về phản ứng của Israel, sáng nay, một quan chức Israel giấu tên trong cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Wall Street Journal, cho biết rằng mọi mục tiêu đều nằm trong tầm ngắm của Israel, bao gồm cả lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei. » 

Israel tiếp tục các vụ oanh tạc ban đêm, nhắm vào hơn 10 thành phố của Iran
Đêm hôm qua rạng sáng hôm nay15/06/2025, Israel tiếp tục các vụ oanh kích Iran, đặc biệt nhắm đến thủ đô Teheran và lần đầu tiên nhắm đến các địa điểm kinh tế, nhất là các kho nhiên liệu ở nhiều thành phố của Iran. Tuy nhiên, các địa điểm quốc phòng của Iran vẫn là những mục tiêu trọng tâm. Quân đội Israel ra thông cáo sáng nay kêu gọi thường dân Iran di tản khỏi các khu vực gần những « cơ sở quân sự » của Teheran.

Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi ghi nhận tình hình :

« Các vụ oanh tạc vẫn tiếp diễn trong đêm qua cho đến 4 giờ sáng nhắm vào thủ đô Teheran và hơn 10 thành phố khác trong cả nước. Tại Teheran, ngoài bộ Quốc Phòng, có 2 kho nhiên liệu ở phía bắc và phía nam thủ đô cũng đã bị tấn công, gây ra các vụ hỏa hoạn lớn.

Suốt cả đêm, người dân bị đánh thức bởi các tiếng nổ. Các thành phố Ispahan ở miền trung đất nước và Bandar Abas nằm dọc theo Vịnh Ba Tư cũng là mục tiêu bị Israel nhắm tới, tương tự là khoảng 10 thành phố ở miền tây đất nước.

Nhà chức trách đã quyết định đóng cửa sàn giao dịch chứng khoán Teheran trong 3 ngày và hoãn kỳ thi của sinh viên trong 2 ngày.

2 ngày sau khi chiến dịch của Israel bắt đầu, 2 nước đã lâm vào tình trạng chiến tranh chính thức. Quả thực, Iran đã tiến hành một cuộc tấn công mới vào Israel với khoảng 100 tên lửa và drone, oanh kích Tel Aviv, Haifa và các thành phố khác của đối phương.

Trong một thông cáo, Vệ binh Cách mạng khẳng định Teheran sẽ tăng cường các chiến dịch quân sự trong trường hợp bị Israel tiếp tục tấn công ».

Teheran lên án thái độ « thờ ơ » của Hội Đồng Bảo An
Theo AFP, Teheran hôm nay tố cáo thái độ « thờ ơ » của Hội Đồng Bảo An sau vụ tấn công chưa từng có của Israel đêm 12 rạng sáng 13/06 nhắm vào Iran. Phát biểu trong cuộc họp với các nhà ngoại giao nước ngoài, được phát trên truyền hình, ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi chỉ trích các nước phương Tây « đã lên án Iran thay vì lên án Israel trong khi Iran mới là nước bị tấn công ».

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cũng khẳng định cuộc tấn công của Israel vào cơ sở khí đốt lớn trên bờ biển vùng Vịnh, ngụ ý nhắc đến cuộc tấn công nhắm vào nhà máy lọc dầu South Pars, nam Iran, hôm qua, là « cố tình mở rộng cuộc chiến ra ngoài » Iran. Trên mạng xã hội Truth Social vào hôm 14/06/2025, ông Trump khẳng định Washington « không liên quan gì » đến chiến dịch oanh kích hiện nay của Israel nhắm vào Iran, và đe dọa quân đội Mỹ sẽ « dốc toàn lực » đáp trả với cường độ chưa từng có nếu Teheran tấn công Mỹ.

Chiến dịch « Sư tử vùng lên » không thể « triệt hạ » được chương trình hạt nhân của Iran
Hôm qua, Oman – quốc gia trung gian đàm phán giữa Mỹ và Iran về hạt nhân – thông báo vòng đàm phán thứ sáu, dự kiến hôm nay sẽ không diễn ra. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi hôm nay một mặt cáo buộc Israel tìm cách « phá hoại »các đàm phán về hạt nhân với Mỹ, khi tấn công Iran, mặt khác khẳng định Iran « có đủ bằng chứng chắc chắn » về việc quân đội Mỹ hậu thuẫn các cuộc tấn công chưa từng có của Israel nhắm vào Iran.

Trong lúc thủ tướng Israel hôm qua nhấn mạnh là các cuộc oanh kích của Israel « là một đòn nặng nề » đối với chương trình hạt nhân của Iran, chuyên gia Benjamin Hautecouverture, nhà nghiên cứu thuộc Fondation pour la recherche stratégique / Quỹ Nghiên cứu Chiến lược của Pháp, nhận định chương trình hạt nhân quân sự của Iran không thể bị triệt hạ với chiến dịch quân sự mà Israel đang tiến hành:

« Chúng ta biết rằng có nhiều cơ sở hạt nhân hoạt động bí mật, và trong số các cơ sở bí mật đó, nhiều cơ sở được đặt ngầm dưới lòng đất. Trường hợp này thường đúng với nhà máy làm giàu uranium tại Fordow. Còn đối với các trung tâm chuyển đổi uranium – tức là chuyển uranium thành uranium có thể dùng cho mục đích quân sự – thì người ta không biết rõ mức độ mà các cơ sở này đã bị ảnh hưởng là thế nào.

Tuy nhiên, điều mà chúng ta biết chắc chắc là không thể. Hiện nay không thể nào xóa bỏ hoàn toàn và đưa chương trình hạt nhân Iran trở lại vạch xuất phát như hồi thập niên 1990. Chỉ riêng việc đã có nhiều thế hệ kỹ sư được đào tạo và đang làm việc cũng đã đủ để chứng minh rằng kiến thức và kỹ năng hạt nhân của Iran vẫn tồn tại. Và chúng sẽ tồn tại theo cách mà tôi có thể nói là, gần như vĩnh viễn, trừ phi đợi đến khi tất cả những người đó qua đời trong vòng 40 hay 50 năm nữa. Vì vậy, chương trình hạt nhân của Iran không thể bị tiêu diệt với chiến dịch “Sư tử vùng lên” này ».

Đức, Anh và Pháp sẵn sàng tổ chức đàm phán « ngay lập tức » với Iran về hạt nhân
Reuters cho hay, ngoại trưởng Đức Johann Wadephul đang trong chuyến công du Trung Đông, trong cuộc trả lời đài truyền hình Đức ARD tối hôm qua, khẳng định đang nỗ lực góp phần vào việc hạ nhiệt căng thẳng giữa Israel và Iran.

Theo ngoại trưởng Đức, « Đức cùng Pháp và Anh đang đề nghị Iran đàm phán ngay lập tức về chương trình hạt nhân, tôi hy vọng đề nghị được chấp nhận ». Theo lãnh đạo ngoại giao Đức, xung đột sẽ chỉ kết thúc khi có các áp lực lên Iran và Israel từ mọi phía.

Điện đàm Putin - Trump :TT Nga muốn mở đợt thương lượng mới với Ukraina

Tổng thống Mỹ Donald Trump và đồng nhiệm Nga Vladimir Putin ngày 14/06/2025 điện đàm trong khoảng gần một giờ đồng hồ. Trong cuộc điện đàm thứ 5 với nguyên thủ Mỹ từ khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, tổng thống Nga khẳng định sẵn sàng cho một vòng đàm phán mới giữa Matxcơva và Kiev « sau ngày 22/06 » và hoàn thành việc trao đổi tù binh.

Theo AFP, tổng thống Nga đã thông báo với đồng nhiệm Mỹ về việc thực hiện các thỏa thuận đạt được trong cuộc gặp giữa phái đoàn Nga và Ukraina tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 02/06, cụ thể là các thỏa thuận liên quan đến việc trao đổi tù binh, thương binh và thi thể binh lính tử trận.

Ngoài hồ sơ chiến tranh Ukraina, theo Điện Kremlin, « sự leo thang nguy hiểm ở Trung Đông dĩ nhiên cũng là nội dung trọng tâm » của cuộc nói chuyện. Trên mạng Truth Social, Donald Trump cho biết rằng cũng như ông, Putin nghĩ rằng « cuộc chiến giữa Israel và Iran phải chấm dứt ». Về chiến tranh Ukraina, tổng thống Mỹ viết : « Tôi trả lời ông ấy rằng cuộc chiến của ông ấy cũng phải kết thúc ».

Ukraina hy vọng xung đột Israel - Iran sẽ không khiến phương Tây giảm viện trợ cho Kiev
Về phía Ukraina, tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn dừng lại ở việc tuyên bố là sẽ chỉ bàn về vòng đàm phán mới sau khi đôi bên hoàn thành việc trao đổi tù binh. Trong một cuộc họp báo hôm qua, tổng thống Zelensky một lần nữa dứt khoát bác bỏ các yêu sách Nga đưa ra trong đàm phán, nhất là đòi hỏi Kiev phải nhượng 4 vùng lãnh thổ ở miền đông cho Nga và Ukraina phải từ bỏ việc xin gia nhập NATO.

Volodymyr Zelensky cũng hy vọng là xung đột Israel - Iran sẽ không khiến phương Tây giảm viện trợ cho Kiev. Lấy làm tiếc rằng Washington có thái độ quá « hòa hoãn » với Matxcơva, tổng thống Ukraina kêu gọi Mỹ « thay đổi giọng điệu » với Nga.

Cũng vào hôm qua, đợt trao đổi tù nhân thứ 4 giữa Nga và Ukraina đã diễn ra, theo khuôn khổ thỏa thuận đạt được tại Istanbul hồi đầu tháng 6. Số liệu cụ thể không được công bố. Theo AFP, Kiev cũng thông báo đã nhận thêm 1.200 thi thể của các công dân Ukraina, trong đó có các binh lính, nhưng chưa xác định được danh tính. UKraina không cho biết đã trao trả cho đối phương bao nhiêu thi thể.

Liên Hiệp Châu Âu kỷ niệm 40 năm Hiệp định tự do đi lại Schengen

Nhân dịp đúng 40 năm ký kết Hiệp định Schengen về tự do đi lại trong châu Âu, một buổi lễ được tổ chức hôm nay 14/06/2025 tại Luxembourg. 40 năm sau khi Schengen được thành lập, khu vực tự do đi lại đang bị đe dọa vì một số quốc gia đã tái lập kiểm soát biên giới nhằm chống tình trạng nhập cư trái phép.

Từ Bruxelles, thông tín viên Pierre Benazet cho biết thêm thông tin :

Khởi đầu của khu vực Schengen gặp nhiều trắc trở, phải mất 10 năm mới chính thức có hiệu lực, nhưng người dân châu Âu đã nhanh chóng thích nghi với cơ chế này. Minh họa rõ nét cho điều đó là một bộ phim về việc các trạm hải quan giữa Pháp và Bỉ được xóa bỏ vào thời điểm đó đã nhận được lời bình điện ảnh từ chính chủ tịch Hội Đồng Châu Âu lúc bấy giờ.

Ireland từ chối tham gia vì nước này có biên giới mở với Vương Quốc Anh, vốn không muốn gia nhập Schengen. Tại Tây Ban Nha, hộ chiếu vẫn bị kiểm tra nếu hành khách rời khỏi Ceuta hoặc Melilla. Jan Mayen, gần vùng cực, vẫn thuộc Schengen bởi quần đảo nhỏ này đã không bị gạt khi Na Uy gia nhập khối, trong khi quần đảo Faroe của Đan Mạch bị loại trừ. Quần thể tu viện núi Athos ở Hy Lạp, nơi phụ nữ không được vào, cũng nằm trong Schengen.

Nhưng trước khi mọi người có thể tự do đi lại từ Đại Tây Dương đến Biển Đen, đã có nhiều bước ngoặt xảy ra, cụ thể là việc Rumani và Bulgarie gia nhập Schengen, vốn bị trì hoãn trong một thời gian dài.

Khu vực Schengen ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, nhiều quốc gia đã tái lập kiểm soát biên giới nội khối định kỳ và ngẫu nhiên. Điển hình là Pháp đã duy trì việc kiểm soát này từ năm 2015, vốn dĩ ban đầu chỉ được phép áp dụng tạm thời trong vòng sáu tháng.

Diễu hành 1.500 ngườiđồng tính chuyển giới ở Kiev

Một sự kiện lớn của phong trào LGBT (đồng tính, chuyển giới, v.v.) được tổ chức ở ngay trung tâm Kiev hôm Thứ Bảy, bất chấp hoàn cảnh đất nước còn đang trong chiến tranh. Cảnh sát phối hợp và chặn đường phố để nhượng không gian cho sự kiện. Có thể thấy cờ Ukraine, cờ EU, cờ Anh, v.v trong sự kiện này. Cả bà đại sứ Cananda cũng tham dự. Cũng có tiếng nói trái chiều khi dân Kiev tổ chức biểu tình phản đối lại sự kiện. Sự kiện diễn ra ngay 1 ngày trước Ngày các Thánh, ngày lễ của tôn giáo Kitô truyền thống ở đây.
Diễu hành tình dục giới tính phản truyền thống LGBT ở Kiev (ngày 14/6/2025, ảnh do nhóm hoạt động đăng trên mạng xã hội)

Diễu hành tình dục giới tính phản truyền thống LGBT ở Kiev (ngày 14/6/2025, ảnh do nhóm hoạt động đăng trên mạng xã hội)
Theo truyền thông Ukraine đưa tin, cuộc diễu hành có tới hơn 1.500 người tham gia, đánh dấu một sự kiện lớn tại Kiev. Nó được diễn ra với sự bảo vệ kiên cố của cảnh sát vào hôm Thứ Bảy ngày 14/6 tại Kiev.

Có thể thấy cờ EU, cờ Anh trong các hình ảnh mà nhóm đứng ra tổ chức sự kiện này cho đăng trên mạng xã hội. Theo truyền thông Ukraine, cả bà đại sứ Natalka Cmoc của Canada cũng tham dự sự kiện. Trong thông điệp của bà trên mạng xã hội, có đoạn viết: Các đại sứ, nhóm ở sứ quán, cùng NHIỀU nhà ngoại giao, cũng tham gia sự kiện.

Các biểu ngữ có thể được thấy:

“Tất cả đều là tôi: Một người, một nhà hoạt động, một chiến binh, và cũng là một người gay (đồng tính nam).”
“Chúng tôi đấu tranh vì tất cả mọi người, vì quyền lợi của tất cả mọi người.”
v.v.
Hai ga tàu điện ngầm cùng nhiều đoạn đường phố đã được cảnh sát chặn lại để dành không gian cho cuộc diễu hành.

Trong khi Liên bang Nga coi hoạt động LGBT là phong trào tình dục cực đoan, phản truyền thống xuất phát từ cánh tả phương Tây, và không hoan nghênh nó, thì chính quyền đối đầu của Nga tại Ukraine lại hoan nghênh phong trào này. Mặc dù, nhân dân của cả Nga và Ukraine đều có đặc điểm chung là có ý thức hệ sâu sắc và lâu đời theo tín ngưỡng Kitô (cụ thể là Chính thống Giáo, một nhánh của Kitô giáo).

Theo bình luận của OUJ, một tờ báo của tín ngưỡng này ở Ukraine, thì thời điểm được lựa chọn diễn ra sự kiện không phù hợp với tín ngưỡng truyền thống, vừa đúng là 1 ngày trước Ngày lễ Các thánh của Chính thống Giáo Ukraine.

Sự kiện cũng gặp phải một vài phản đối, trái ngược với thái độ ủng hộ của chính quyền.

Một nhóm biểu tình phản đối đã xuất hiện, hô to khẩu hiệu “Hãy đưa đám cảnh sát này ra tiền tuyến.”

The Plane and the Bomb That Could Draw America Into a War With Iran

NÓNG MỸ THAM CHIẾN ....

Nóng hơn nước sôi, Tổng Thống Trump lên TV tuyến bố Mỹ sẽ tham chiến - 4 máy bay ném bom B-2 Spirit đang trên đường tới Iran.

Trong vòng ít phút tới, Tổng thống Hoa Kỳ Donald J. Trump sẽ lên sóng truyền hình toàn quốc để chính thức tuyên bố rằng Hoa Kỳ tham chiến cùng Israel trong nỗ lực chấm dứt chương trình hạt nhân của Iran.

Nguồn tin quân sự cấp cao tiết lộ 4 chiếc máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit của Không quân Hoa Kỳ đã cất cánh, mang theo loại bom mạnh nhất thế giới dùng để phá hầm ngầm GBU-57A/B MOP (Massive Ordnance Penetrator).

Loại bom này nặng 30.000 pound (hơn 13 tấn), với khả năng xuyên phá 60 mét bê tông hoặc 40 mét đá rắn, được thiết kế đặc biệt để phá hủy các cơ sở hạt nhân chôn sâu dưới lòng đất mà không quân Israel không thể tiếp cận được.

Mục tiêu trọng yếu là cơ sở hạt nhân Fordow, nằm sâu trong lòng núi Kūh-e Dāgh Ghū’ī, phía đông bắc thành phố Qom, cách Tehran khoảng 160 km.

Tại đây, hàng trăm máy ly tâm đang làm giàu uranium tới mức 60%, mức cực kỳ nguy hiểm tiến sát ngưỡng chế tạo vũ khí hạt nhân.

Fordow được giấu 90–100 mét dưới lòng đất, trong một hệ thống hầm núi kiên cố mà Israel không có khả năng phá hủy.

Phát ngôn viên quân đội Israel Doron Spielman phát biểu trên Fox News:

"Chúng tôi biết Fordow là nơi Iran làm giàu uranium trong hầm sâu nửa cây số. Phá được kỹ thuật ở đó là phá được toàn bộ chương trình. Nhưng quyết định cuối cùng thuộc về Tổng thống Trump."

Tướng Giora Eiland cựu lãnh đạo Hội đồng An ninh Quốc gia Israel cũng nhấn mạnh:

“Người duy nhất có thể phá hủy Fordow là người Mỹ.”

Trong khi đó, cựu Chỉ huy Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ Tướng Joseph Votel cảnh báo:

"Nếu không phá được Fordow, Iran có thể tiếp tục chương trình, thậm chí lao vào chế tạo vũ khí hạt nhân.

Với quyết định đưa máy bay B-2 mang theo MOP thẳng đến Iran, Tổng thống Trump đã chính thức đặt dấu chấm hết cho những giới hạn ngoại giao, đồng thời gửi một thông điệp rõ ràng tới Tehran là Không có nơi nào là an toàn.

Các chuyên gia quân sự cho biết, một khi Fordow bị tiêu diệt, Iran sẽ mất khả năng làm giàu uranium ở mức độ quân sự, đồng nghĩa với cắt đứt con đường chế tạo bom nguyên tử.

Toàn thế giới đang chờ tuyên bố trực tiếp từ Tổng thống Trump trong vài phút tới. Đây có thể là bước ngoặt lịch sử trong cuộc khủng hoảng Trung Đông hiện nay.

Thuy Trang

Located deep below a mountain, Iran's Fordow nuclear site was always going to be a tough target for Israel.

Israeli weapons would struggle to reach it—but the U.S.'s arsenal can. American B-2 Spirit bombers, equipped with one of the world's heaviest non-nuclear bombs, are thought to be the only aircraft-and-bomb pairing able to destroy a target like the nuclear plant at Fordow.

The 30,000 pound GBU-57/B bunker buster, also known as the Massive Ordinance Penetrator (MOP), would very likely be the weapon of choice if President Donald Trump gave the green light to U.S. involvement in Israel's strikes on Iran's nuclear program.

So far, the White House has signaled a reluctance to wade into the fighting in the Middle East, now entering its fifth day.

A B-2 Spirit Stealth Bomber proceeds to an undisclosed location after completing a mission over Iraq on March 27, 2003. Cherie A. Thurlby/U.S. Air Force/Getty Images

The U.S. administration appears to be "keeping its options open" as of early morning on the east coast, Michael Oren, former Israeli ambassador to the U.S., told Newsweek.

But Israeli sources say the mood in the country has changed overnight. It seems "more and more tangible" that the U.S. could become involved in targeting Iran's nuclear sites, said Shuki Friedman, director-general at the Jewish People Policy Institute, an Israeli think tank.

Israel early on Friday local time launched "preemptive" strikes on Iran's nuclear program, its ballistic missile sites and other military facilities. Israel has continued to strike across the country as Iran targeted Israel with drones and missiles, some of which evaded Israel's extensive air defenses.

"It's possible we could get involved," Trump told ABC on Sunday. "But we are not at this moment involved."

What Has Trump Done So Far?

To embroil the U.S. in the conflict would be a significant step. Trump has warned Iran—which has cast the U.S. as already involved—that Tehran would face "the full strength and might" of the U.S. military on "levels you've never seen before" if Iran attacked the U.S. in any way.

Read more Donald Trump

• Donald Trump's Pledge of No New Wars Runs Into Reality of Middle East

• Five Satellite Images That Reveal Israel's Damage to Iran

• Israel Video Shows Moment Iran's 'Nuclear Headquarters' Struck

• Israel Sends 'Urgent Warning' for Iranian Citizens To Evacuate

Trump left the G7 summit in Canada on Monday, but said his early departure from the major meeting was not related to a deal to stop the fighting between Iran and Israel.

French President Emmanuel Macron had told reporters there was an "offer" on the table for a ceasefire. Trump, referencing the comments on his Truth Social platform, called the French president "publicity seeking," adding: "He has no idea why I am now on my way to Washington, but it certainly has nothing to do with a Cease Fire."

"Much bigger than that," Trump added. In a later post, the president called for residents of Iran's capital to "immediately evacuate." Fordow is roughly 100 miles from Tehran.

Trump separately told reporters on Monday he wanted a "real end" to discussions over nuclear capabilities with Tehran, with the country "giving up entirely" on nuclear weapons, according to a CBS reporter.

"I didn't say I was looking for a ceasefire," Trump told the journalist.

Sean Parnell, the Pentagon's chief spokesperson, said U.S. forces had "not changed" their "defensive posture."

But everything is "in place" for a U.S. entry into the Israeli strike campaign, Friedman told Newsweek.

The U.S. is moving its USS Nimitz aircraft carrier toward the Middle East, and Israel's air force has worked hard to wipe out Iranian air defenses that could threaten both its advanced aircraft and, theoretically, U.S. bombers.

Israel targeted part of a Russian-made S-300 air defense system around the central Iranian city of Isfahan in April. Wider attacks in October then destroyed the remaining S-300s at Iran's disposal, Israel said.

This left Iran "vulnerable" to additional strikes and to Israeli F-35s, said Daniel Shapiro, a former U.S. ambassador to Israel now at the Atlantic Council. It will be unable to replace these losses in the short-term, he told Newsweek on Monday.

Israel also targeted air defenses in Syria at the end of 2024 after the country's regime, led by former leader Bashar al-Assad, collapsed.

What Are the B-2 and the MOP?

Israel has an advanced air force, kitted out with fifth-generation F-35i stealth fighters that targeted many of Iran's air defenses, plus the F-15 and F-16 jets that then swooped in with bombs and missiles.

But it does not have any bombers capable of ferrying the likes of the GBU-57/B. The B-2 is the only aircraft cleared to carry the bunker buster in combat, although the B-52 has tested the MOP.

The distinctively designed and stealthy B-2 Spirit has a crew of two and is able to launch conventional or nuclear weapons. The U.S. Air Force has 19 operational B-2A aircraft, according to the U.K.-based International Institute for Strategic Studies (IISS), which publishes annual counts of the world's armed forces.

The B-2 was designed to skirt the Soviet Union's air defenses and deliver nuclear strikes, said William Alberque, a visiting fellow at the Henry L. Stimson Center and a former director of NATO's Arms Control, Disarmament and WMD Non-Proliferation Center.

The stealth bombers, able to cover enormous distances without stopping to refuel, were adapted to carry large conventional bombs, he told Newsweek.

The MOP is a descent of the weapon nicknamed the "mother of all bombs" in the Iraq war era, Alberque said, but was upgraded to be smaller and able to penetrate further into hardened targets.

Israel, without the B-2 and the MOP, could still strike Fordow, analysts say. But it would take a huge amount of Israel's much smaller bombs, across many, many strikes, to hit deep into Fordow, and could expose aircraft targeting the nuclear site to Iran's remaining air defenses and mobile equipment.

Even the American B-2 would need to strike Fordow more than once to collapse more than the entrance and damage the centrifuge hall, Alberque said.

But without knocking out Fordow, Alberque said, Israel cannot credibly say it has destroyed Iran's ability to build a nuclear bomb. It is also not clear, at least in the public domain, how much of Iran's highly enriched uranium remains and how many centrifuges the regime actually has.

Damage to Iran's Nuclear Sites

Experts say there is no visible damage at Fordow since Israel started its strike campaign last week.

The United Nations' nuclear watchdog assessed on Monday that Israel had "severely damaged if not destroyed" centrifuges at the underground facility in Natanz, one of the three major nuclear sites in Iran. Centrifuges enrich uranium.

The below-ground centrifuges were not hit directly, but Israeli strikes caused power cuts and "completely destroyed" the above-ground Natanz site, Rafael Grossi, the chief of the International Atomic Energy Agency (IAEA) told the BBC.

In separate remarks, the IAEA chief said the watchdog had not seen any fresh damage to Natanz since Friday.

Satellite imagery published by Maxar on Monday showed vehicle tracks over the same areas where craters were visible the previous day. Four buildings were damaged at Isfahan, another major nuclear site in central Iran, Grossi said.

How Close Was Iran To a Nuclear Weapon?

The U.S. and Israel have repeatedly said it would be unacceptable for Iran to get hold of a nuclear weapon. "Simply stated, IRAN CAN NOT HAVE A NUCLEAR WEAPON," Trump said on Monday.

The IAEA has warned for months Iran was producing uranium enriched up to 60 percent.

The higher the percentage, the more efficient a nuclear weapon would be. Uranium enriched to 60 percent could theoretically be used for a nuclear weapon, albeit an inefficient one by most standards. Weapons-grade enriched uranium is considered to be 90 percent.

The IAEA said last week Iran was not cooperating with its nuclear obligations for the first time in 20 years. Tehran said it would get a new enrichment site in a "secure location" up and running.

Iran says its nuclear program is peaceful. But senior officials have publicly debated developing a nuclear weapon.

A 2015 agreement, known as the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), or simply as the Iran nuclear deal, relieved sanctions leveled against Iran in exchange for new limits on Tehran's nuclear program. Also, the powers involved at the time tried to limit weapons sales to and from Iran, as well as the country's ballistic missile development.

However, Iran has openly said it has abandoned parts of the JCPOA since Trump pulled the U.S. out of the deal during his first time in office.

Trump, since returning to the White House in January, has threatened to unleash "bombing the likes of which they have never seen" on Iran if it doesn't ink a deal to limit its nuclear program.

Iran says it will not enter discussions on a deal while under Israeli attack.

ĐIỂM BÁO PHÁP QUỐC

« Sư tử vươn mình » trút bão lửa xuống Iran : Israel vượt qua cấm kỵ

Các tuần báo kỳ này đề cập đến nhiều vấn đề khác nhau : Liệu có được một Nhà nước Palestine hay không, Donald Trump và Elon Musk khó thể chia tay được, cử tri cánh tả Pháp suy nghĩ gì, cung cách quản trị kiểu Pháp. Tuy nhiên cuộc tấn công bất ngờ của Israel vào Iran là sự kiện lớn khiến các tuần báo nhanh chóng có những bài tường thuật và phân tích trên trang web.

Thụy My
Chế độ Iran rúng động vì cuộc tấn công khốc liệt của Israel
Le Figaro, Libération và Le Monde cuối tuần đều nhận thấy đây là chiến dịch quy mô chưa từng thấy, diễn ra trên không lẫn trên bộ. Hơn 200 phi cơ Israel, hầu hết là tiêm kích đã oanh kích khoản 100 mục tiêu ở cách 2.000 kilomet, chia làm 5 đợt được trợ lực bằng các drone chứa chất nổ được bí mật đưa vào Iran trước đó. Trên đất liền, đặc nhiệm Mossad ra tay theo nhiều cách. Nhà nghiên cứu Sima Shine nhận xét Mossad triển khai tương tự như chiến dịch Mạng nhện của Ukraina ở Nga.

Theo báo chí Iran, có 78 người chết và 329 người bị thương, trong số đó 9 nhà khoa học nguyên tử thiệt mạng, cố vấn của giáo chủ Ali Khamenei bị thương nặng. Đợt tấn công thứ hai nhắm vào các địa điểm hỏa tiễn đạn đạo, phòng không, radar. Một đòn nặng chưa từng thấy cho nước Cộng Hòa Hồi giáo kể từ chiến tranh Iran-Irak thập niên 80. Ngay trong những giờ đầu tiên, khoảng 20 sĩ quan cao cấp nhất của quân đội và Vệ binh Cách mạng đã thiệt mạng, cho thấy mức độ thâm nhập của tình báo Israel.

Suốt cả ngày thứ Sáu, những vụ nổ liên tục xảy ra ở khắp nơi. Không quân Israel tung hoành như chống không người sau khi nhiều radar và địa điểm hỏa tiễn địa-không bị phá hủy, nhắm vào các địa điểm quân sự và nguyên tử. Thủ lãnh Vệ binh Cách mạng Hossein Salami và tổng tham mưu trưởng quân đội Mohammad Bagheri bị tiêu diệt. Cho đến nay, Israel vẫn nói rằng hành động đơn thương độc mã, nhưng Hoa Kỳ đã ủng hộ đồng minh bằng cách điều hai khu trục hạm đến khu vực. Teheran sẽ trả đũa ra sao ? Quả bóng đang trong phần sân của Iran.

2 giờ 58 ngày 13/06 : Israel báo động toàn quốc
Thông tín viên Le Point tại Tel Aviv tả lại « Ngày 13 tháng Sáu, lúc 2 giờ 58 phút, khi Israel tiến công Iran ». Những hồi còi báo động vang lên trên toàn quốc Israel, nhưng không phải là không kích từ Yemen hay Gaza như thường lệ. Lần đầu tiên kể từ đầu cuộc chiến, hệ thống cảnh báo không nhằm thúc giúc người dân xuống hầm trú ẩn, mà để đánh thức và báo cho họ biết Nhà nước đang tấn công Iran, cần cảnh giác vì sẽ bị trả đũa. Tên của chiến dịch là « Rising Lion » (tạm dịch Sư tử trỗi dậy). Thủ tướng Benyamin Netanyahou tuyên bố trên truyền hình và YouTube : « Những phi công can đảm của chúng ta tấn công nhiều mục tiêu ở Iran. Đây là giai đoạn chủ chốt trong lịch sử Israel », và nhấn mạnh chiến dịch sẽ kéo dài đến khi nào còn cần thiết, hoàn thành được sứ mệnh đẩy lùi mối đe dọa diệt vong.

Benyamin Netanyahou giải thích rằng không có chọn lựa nào khác. Iran đã có được lượng uranium làm giàu đủ để chế tạo 9 quả bom nguyên tử, và gần đây đang nhanh chóng tiến gần đến khả năng làm ra vũ khí hạt nhân. Teheran cũng có kho hỏa tiễn đạn đạo rất lớn, mỗi quả chứa một tấn chất nổ, có thể phóng đến Israel chỉ trong vài phút. Iran có kế hoạch sản xuất 10.000 hỏa tiễn loại này trong ba năm. Đối với một quốc gia nhỏ bé như Israel, đó là một mối đe dọa không thể chịu đựng nổi.

Le Point dẫn một nguồn tin quân sự nói rằng không phải Iran có thể chế 9 quả bom nguyên tử mà 15 ! Tướng Eyal Zamir, tổng tham mưu trưởng quân đội Israel nói rằng « đã đạt đến điểm không thể quay lui ». Phát ngôn viên quân đội, tướng Effie Defrin nhắc nhở là lịch sử cho thấy không thể cúi đầu trước mối nguy. Các lãnh đạo đảng phái đủ mọi khuynh hướng đều đồng lòng ủng hộ chính phủ. Khi mặt trời lên ở Israel, các trường học không mở cửa, chỉ những người lao động ở các bộ phận thiết yếu mới được yêu cầu đi làm. Các cuộc tập họp bị cấm, những boong-ke mở cửa từ trong đêm. Đất nước Israel đang trong tình trạng khẩn cấp.

Mossad thâm nhập đất địch ly kỳ như phim trinh thám

Courrier International và Les Echos giải thích « Làm thế nào Mossad thâm nhập thành công vào ngay trung tâm Iran ». Theo báo chí của Nhà nước Do Thái, chiến dịch Rising Lion là kết quả của nhiều năm chuẩn bị kỹ lưỡng và sự phối hợp hoàn hảo giữa quân đội, Mossad và tình báo quân đội Israel, để bí mật đưa vào lãnh thổ Iran các toán đặc nhiệm, vũ khí chính xác cao và xe cộ các loại. Les Echos đánh giá chiến dịch này của Mossad ly kỳ như tiểu thuyết, hoặc phim trinh thám.

Tờ Israel Hayom cho biết chiến dịch được tiến hành theo ba trục chính. Trước hết, nhắm tới các quan chức an ninh, nhà khoa học chủ chốt trong chương trình nguyên tử Iran. Tiếp theo là vô hiệu hóa hệ thống phòng không nhờ các hệ thống tiên tiến giấu trong xe để tiêm kích tha hồ hoạt động, và cuối cùng là mạng lưới bên trong tiếp sức cho những cuộc không tập vào các mục tiêu quân sự và hạt nhân.

Ynetnews và Les Echos nói thêm, các đội đặc nhiệm của Mossad đột nhập vào lãnh thổ Iran trước đó mà không ai hay biết. Đúng giờ đã định, họ bắn liên tiếp các drone tác chiến và rốc-kết vào các hệ thống phòng không, và các căn cứ nơi có các hỏa tiễn đạn đạo có thể được dùng để trả đũa Israel. Những vụ oanh kích chuẩn xác còn nhắm vào nơi trú ẩn của các chỉ huy quân sự cao cấp.

Lần đầu tiên Mossad không chỉ nhận trách nhiệm mà còn ghi hình và phổ biến hình ảnh hai điệp viên, khuôn mặt được làm mờ, đang chuẩn bị một cuộc tấn công ; hoặc một rốc-kết phá hủy giàn phòng không Iran…Các video này đều đóng dấu Mossad trên góc trái. Theo các nhà bình luận, quyết định đưa công khai là nhằm răn đe, chứng tỏ Iran dễ tổn thương như thế nào trước các cuộc oanh kích của Nhà nước Do Thái.

Đánh vào chương trình nguyên tử Iran : « Bây giờ hoặc không bao giờ ! »
Le Figaro nhận định, đây là cơ hội để đạt được mục đích lâu nay là vô hiệu hóa chương trình nguyên tử Iran, « bây giờ hoặc không bao giờ ». Iran đang ngấp nghé ngưỡng cửa một cường quốc nguyên tử. Đa số chuyên gia cho rằng Teheran nay có đủ vật liệu để chế 15 quả bom trong vài ngày, và cần một, hai năm nữa để thu nhỏ đầu đạn hạt nhân đặt vào hỏa tiễn. Nhưng thời hạn này có thể rút ngắn nếu một số nước như Nga trợ giúp để đổi lấy drone và tên lửa. Các nhà lãnh đạo Iran thường xuyên kêu gọi « xóa sổ » Nhà nước Do Thái, đặc biệt từ sau vụ thảm sát ngày 07/10.

Bối cảnh hiện nay đang rất thuận lợi cho Tel Aviv. Tháng 10/2024, khi trả đũa cuộc không tập bằng hỏa tiễn và drone của Iran vào lãnh thổ mình, Israel đã phá hủy phần lớn phòng không của Cộng Hòa Hồi giáo. Các cuộc tấn công vào Hamas và Hezbollah đã làm yếu đi các tổ chức vũ trang tay sai của Teheran, chế độ Bachar Al-Assad ở Syria bị lật đổ. Và nay Iran, kẻ tổ chức, tài trợ và huấn luyện cho các lực lượng phá hoại Nhà nước Do Thái nằm trong tầm ngắm.

Cuộc đàm phán giữa Donald Trump và chế độ Iran khiến Israel phải nhanh chóng hành động. Từ nhiều tuần qua, tổng thống Mỹ thương lượng với Teheran một thỏa thuận mới nhẹ nhàng hơn nhiều so với Vienna trước đây, làm giảm khả năng răn đe, khiến Iran câu giờ để tăng số uranium làm giàu, y như Vladimir Putin đối với Ukraina.

Cho đến nay, Israel vẫn làm chậm được chương trình nguyên tử Iran mà không phải tấn công trực tiếp. Năm 2010, virus Stuxnet đã làm thiệt hại nhiều máy ly tâm ; một số nhà khoa học bị ám sát, tình báo lấy trộm được hàng ngàn tài liệu hạt nhân của Iran. Nhiều nhà ngoại giao và chuyên gia khẳng định Israel không thể không kích nếu không có sự trợ giúp quân sự của Mỹ, nhưng họ đã lầm. Quyết tâm chế tạo quả bom hủy diệt của Iran cùng với những lời đe dọa liên tục, vụ thảm sát ngày 07/10và thái độ của Donald Trump đã khiến nỗ lực ngoại giao của châu Âu, nhất là Pháp thất bại.

800 mét dưới lòng đất : Israel có phá hủy được mọi địa điểm hạt nhân Iran ?
Qua chiến dịch này, một lần nữa ưu thế quân sự của Israel ở Cận Đông lại càng được chứng minh. Tsahal (quân đội Israel) công bố hình ảnh các chiến đấu cơ trang bị bom JDAM GBU31 có định vị vệ tinh dùng để phá hủy các boong-ke, nhưng không rõ những quả bom này có được sử dụng hay không. Israel đối mặt với thách thức hậu cần của một chiến dịch kéo dài : phải có đạn dược dự trữ, phi cơ tiếp liệu trên không. Và liệu Israel có đánh vào được tất cả các địa điểm hạt nhân của Iran hay không ?

Courrier International trích dịch The Jerusalem Post nhận định đây là vấn đề lớn của Israel. Địa điểm quan trọng nhất là Natanz đã bị không kích, nhưng tổ chức năng lượng nguyên tử Iran nói rằng thiệt hại chỉ trên mặt đất. Những cơ sở nhạy cảm nhất đều nằm sâu 800 mét dưới lòng đất, muốn vào phải đi theo một đường hầm hình xoắn ốc. Fordo, một địa điểm làm giàu uranium khác ẩn sâu phía dưới một ngọn núi, những đường hầm ngoằn ngoèo 90 độ, được xây dựng bằng loại bê-tông đặc biệt rất khó phá.

Israel đã trừ khử được thủ lãnh Hezbollah Hassan Nasrallah trốn dưới hầm sâu, nhưng muốn đánh vào Natanz và Fordo cần tấn công liên tục bằng những quả bom xuyên boong-ke. Theo Financial Times, nếu Hoa Kỳ sở hữu loại bom nặng 13.000 ký lô này và các chiến đấu cơ tàng hình, thì những chiếc F-15 của Israel chỉ có thể mang theo những quả bom 1.800 đến 2.200 ký loại GBU-28, xuyên thủng được 5 đến 6 mét bê-tông mà thôi.

Hỏa tiễn Shahab, F-14 TomCat, drone tự sát…thực lực Iran đến đâu ?
Về phía Iran, năng lực quân sự ra sao ? Le Point nhận xét lâu nay nước Cộng Hòa Hồi giáo vẫn giữ bí mật về các vũ khí tân tiến của mình, nhất là những loại liên quan đến nguyên tử. Bộ trưởng quốc phòng Iran hồi tháng Năm từng đe dọa sẽ trả đũa các lợi ích, căn cứ quân sự, lực lượng Mỹ và Israel.

Một vũ khí mới được tiết lộ : hỏa tiễn đạn đạo Qassem Bassir có tầm bắn 1.200 kilomet mà theo Teheran có thể đánh vào các căn cứ Mỹ ở Qatar, Irak và Koweït, xuyên thủng hệ thống phòng không THAAD, không thể bị gây nhiễu. Iran còn sản xuất hỏa tiễn Shahab (Sao chổi) tầm bắn 300 kilomet với sự trợ giúp của Bắc Triều Tiên. Hiện Teheran có khoảng 20 loại tên lửa bắn xa từ 300 đến 2.000 kilomet, đặc biệt loại F-14 Tomcat huyền thoại. Cụ thể, theo Libération cuối tuần là 3.000 hỏa tiễn đạn đạo, trên 1.000 hỏa tiễn hành trình và 1.000 drone tầm xa, đây là kho vũ khí lớn nhất Trung Đông. Loại drone Shahed 136 của Iran được Nga sử dụng rộng rãi trên chiến trường Ukraina.

Trên biển, Iran có các loại tàu ngầm « bỏ túi » và hàng ngàn « fast boat » (tàu nhỏ chạy rất nhanh), thường xuyên quấy nhiễu tàu bè ở vịnh Pec-xich. Quân đội Iran có 650.000 quân nhân chuyên nghiệp, cộng thêm 350.000 quân dự bị, các lực lượng dân quân ; đông đảo hơn nhiều so với Israel (169.500 quân nhân và 465.000 dự bị). Nhưng người ta nghi ngờ về thực lực, và có lẽ lá bài cuối cùng của Iran là bom nguyên tử. Tham vọng của Teheran đã bị đánh một đòn nặng, và chuyên gia Clément Therme đánh giá sự sống còn của nước Cộng hòa Hồi giáo đang bị đe dọa.

Donald Trump đã bật đèn xanh ?

Nhiều tờ báo cho rằng tổng thống Mỹ bị động trước Israel, nhưng theo Le Figaro thì rất có thể ông Donald Trump đã bật đèn xanh cho chiến dịch. Trang web Mỹ Axios dẫn lời hai viên chức Israel nói rằng Trump và các cố vấn đã làm ra vẻ công khai chống lại việc Israel tấn công, mục đích là để Teheran mất cảnh giác.

Các cộng sự của Netanyahou còn nói với báo chí là Trump đã gọi cho thủ tướng Israel hôm thứ Hai để ngăn trở, nhưng thực ra cuộc gọi này nhằm phối hợp tấn công. Ông Trump những ngày gần đây đã cảnh cáo rằng Israel có thể ra tay, tốt nhất nên sơ tán những người Mỹ trong vùng. Bộ ngoại giao Hoa Kỳ bắt đầu di tản nhân viên ở Irak, nơi Teheran có lực lượng dân quân vũ trang, và quân đội Mỹ bắt đầu hồi hương các nhân sự không thiết yếu tại các căn cứ ở Trung Đông.

Nhưng Teheran không quan tâm đến những lời cảnh báo này, cho rằng lại một động thái đánh lừa. Vốn là bậc thầy trong việc kéo dài thời gian đàm phán, quen dùng lối ẩn dụ bóng bẩy, Iran không hiểu được ngôn từ đơn giản của Donald Trump. « Tiên hạ thủ vi cường », Israel đã khiến ông Trump phải chiều theo. Libération nhận thấy « Donald Trump đứng trước viễn cảnh một cuộc chiến tranh mà ông muốn tránh né ». Nhật báo L’Orient Le Jour cảnh báo dù đã yếu đi, Teheran vẫn có khả năng gây thiệt hại đáng kể cho Israel.

Israel phá vỡ cấm kỵ, cố làm thay đổi bộ mặt Trung Đông

Le Point nhận định, « Khi tấn công Iran, Israel cố gắng thay đổi bộ mặt Trung Đông », qua việc nhắm vào mắt xích yếu của trục chống phương Tây vốn đã được củng cố những năm gần đây nhờ cuộc xâm lăng Ukraina, xung quanh Nga và hai nước cung cấp vũ khí để tấn công Kiev là Iran và Bắc Triều Tiên, được Trung Quốc hỗ trợ. Bằng chiến dịch Rising Lion, Israel đã bộc lộ điểm yếu căn bản của trục này : không phải là liên minh thực chất, và không có phương tiện bảo vệ về quân sự cho đồng minh Iran. Nhiều nước Ả Rập tuy lớn tiếng ủng hộ Teheran nhưng thực ra không phải là không hài lòng khi chế độ thần quyền Iran bị yếu đi.

Trả lời phỏng vấn của Le Point, nhà sử học quân sự Pierre Razoux cho rằng cuộc tấn công trước sau gì cũng xảy ra, khi người Mỹ hiểu ra rằng Iran không bao giờ từ bỏ việc làm giàu uranium, và Teheran biết rằng Hoa Kỳ không thể một mình dỡ bỏ cấm vận. Điều bất ngờ duy nhất là thời điểm tiến hành, có phần sớm hơn dự kiến. Có thể do Iran loan báo gia tăng tốc độ làm giàu uranium, nhưng nhất là vì Iran tuyên bố sẵn sàng công khai các tài liệu mật về nguyên tử Israel mà họ nói rằng đã lấy trộm được. Theo chuyên gia Razoux, điều quan trọng đối với Benjamin Netanyahou là phá vỡ điều cấm kỵ xưa nay khi trực tiếp đánh vào chương trình nguyên tử Iran.

Dù có sự phối hợp của Mỹ hay không, Washington cũng không thể đứng ngoài cuộc xung đột quá lâu, Donald Trump đã khẳng định sẽ can thiệp nếu Iran trả đũa Israel. Trong bài nói chuyện lúc nửa đêm, Benjamin Netanyahou đã chiêu dụ người dân Iran : « Tôi không nghi ngờ gì là ngày các bạn được giải phóng khỏi bạo quyền đang đến gần hơn bao giờ hết ». Le Point cho rằng tương lai sẽ cho thấy đó có phải là mong ước viển vông hay không.

"Gieo Gió Gặt Bão" Út Bạch Lan

Trong suốt những ngày cuối tuần trước, ngày thứ bảy 7/6 và ngày chủ nhật 8/6, điện thoại cầm tay của xạo tôi cứ "réo" liên tục, text messages nhắn tin khẩn cấp có việc cần xin gọi lại ngay, trong inbox thì email tới tấp..."tin khẩn...tin khẩn..."

Hỏi ra thì mới biết là chuyện Los Angeles!

Theo tin tức của giới truyền thông chung chung thì Ngày 6/6/2025, những cuộc biểu tình phản đối việc truy quét người nhập cư lậu của chính quyền Donald Trump đã bùng nổ ở Los Angeles sau khi Cơ quan Thực thi di trú và Hải quan Mỹ (ICE) truy quét người nhập cư trong khu vực có vẽ mạnh tay hơn trước đây. 

Xạo tôi tưởng chuyện gì, chứ cái chuyện này xảy ra ở nước Mỹ này như ăn cơm bữa. Xứ văn minh dân chủ mà. Người dân học đòi "dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh..." nên coi ông tổng thống chẳng có kí lô nào hết. Biểu tình, cướp giật, đốt phá, chửi bới, bạo động, người dân cho rằng là cái quyền "bất khả xâm phạm" của họ. Tổng Thống can thiệp thì Thống Đốc, Thị Trưởng kết tôi là "Tổng Thống Vi Hiến phạm pháp, vượt quá quyền hạn...

Los Angeles đâu có phải lần đầu tiên xảy ra biến loạn này.

Tháng 5 năm 1992, một loạt các cuộc bạo loạn xảy ra chỉ vì sau khi bồi thẩm đoàn Quận Los Angeles xét xử đã thả bốn cảnh sát viên của LAPD, bốn cảnh sát viên này đã bị kiện vì lạm dụng vũ lực quá mức với tội phạm Rodney King. Bạo loạn nhanh chóng lan rộng ra các khu vực khác của Los Angeles, cướp bóc rộng rãi, tấn công, đốt phá, và giết người xảy ra trong các cuộc bạo loạn, mà cảnh sát địa phương không thể kiểm soát do thiếu nhân sự và nguồn lực chống lại số lượng người nổi loạn. Rối loạn hoàn toàn ở khu vực Los Angeles chỉ được giải quyết sau khi Lực Lượng Vệ Binh Quốc Gia California, quân đội Mỹ và một số cơ quan thực thi pháp luật liên bang can thiệp. Đến khi cuộc bạo loạn kết thúc, 63 người đã bị giết, 2.383 người đã bị thương, hơn 12.000 người đã bị bắt và ước tính thiệt hại tài sản là hơn 1 tỷ đô la, phần lớn trong số đó ảnh hưởng không tương xứng nhau, đến các vùng Koreatown, Los Angeles. 

Cuộc bạo loạn lần này (6/2025) khởi phát từ lệnh khá khắt khe của chính quyền Trump về việc truy lùng và bắt giữ người nhập cư lậu với chỉ tiêu là 3.000 người một ngày.

Tưởng không cần nhắc lại chính sách di dân của Donald Trump từ ngày bước vào Tòa Bạch Ốc năm 2017. Thời gian Trump khởi xây "vạn lý trường thành" dọc theo biên giới Mexico thì chính sách di dân của Trump được xem như là một "quốc sách" rồi.

Xạo tôi không có khiếu đào sâu vào những việc bạo loạn có tính cách "như những chuyện nhà" của nước MỸ, như cái chuyện "Ông Thánh George Floyd" năm 2020 vậy, chuyện tào lao của một tên đầu trộm đuôi cướp da đen mà Ông Tổng Thống và Bà Chủ Tịch Hạ Viện của siêu cường quốc số một thế giới da trắng lại quỳ gối trước cái hòm của tên này, mà xạo tôi thường lật đít bàn để xem cái gì đang xảy ra ở dưới đó mà ít có ai quan tâm tới.

Nói đến vấn đề "di dân lậu" thì phải nói ngay đến New York và Los Angeles. Hai thành phố then chốt của Đảng Dân Chủ. Dân Chủ đến cái độ "Thống  Đốc Tiểu Bang" và ngay cả Thị Trưởng cũng xem Vị nguyên thủ quốc gia của mình là một kẻ phạm pháp vi hiến khi điều động vệ binh quốc gia để tái lập trật tự ổn định cho người dân. 

Donald Trump và Gavin Newsom cả hai đều biết, biết một cách cặn kẽ thấu triệt hiến pháp và luật pháp của Hoa Kỳ, cả hai đều lợi dụng "kẽ hở" của luật pháp để "choảng nhau" tạo thành một scandal chính trị nhằm đánh bóng cho những toan tính chính nghiệp trong tương lai.

Thống đốc California Gavin Newsom đã chỉ trích quyết định của ông Trump trên mạng xã hội và cho rằng việc triển khai vệ binh "có chủ đích gây kích động". California dọa kiện chính quyền Trump với cáo buộc tổng thống triển khai vệ binh mà không có sự đồng ý của thống đốc bang. 

Tổng Thống Donald Trump thì đe dọa sẽ "bắt giữ" Thống Đốc Newsom và Bà Thị Trưởng Karen.

Nếu thật sự những biến loạn này xảy ra thì uy tín và danh dự của nước Mỹ để nằm ở đâu, trong khi đó thì Chính Quyền Trump vẫn luôn miệng "American First", "Make America Great Again" "New World Order".

Nếu thật sự như vậy, thì xạo tôi có quyền chê bai rằng "Trật tự của nước Mỹ như một cái nồi cám heo vậy mà đi lo trật tự mới của thế giới thì là làm sao!?".

Xạo tôi đã nói rồi mà "coi zậy mà hỏng phải zậy đâu!"

Sáng ngày thứ bảy 14/6/2025, tin mới nhất "Tòa Án Liên Bang đã chấp thuận cho Donald Trump sử dụng Vệ Binh Quốc Gia và Thủy Quân Lục Chiến để vãn hồi an ninh trật tự cho Thành Phố Los Angeles..."

Như vậy là...huề tiền. Thống Đốc Gavin Newsom và Bà Thị Trưởng Los Angeles Karen Bass đã có công lớn, tô thêm một vết nhơ trên bức tranh vân cẩu di dân của Đảng Dân Chủ.

Trong lúc cả nước Mỹ đang chúi mũi vào vụ Los Angeles thì ngày thứ năm 13/6/2025, truyền thông Hoa Kỳ đồng loạt đưa tin "nóng" làm rúng động cả thế giới:

"Lực Lượng Phòng Vệ Israel sáng thứ Sáu  (13/6) xác nhận rằng các cuộc không kích của họ vào Iran đã giết chết ba vị tướng hàng đầu của nước này, gồm Tổng tham mưu trưởng quân đội, Tướng Mohammad Bagheri, tư lệnh Bộ Tư lệnh Khẩn cấp của Iran và Tổng tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), Tướng Hossein Salami. Trong khi đó, truyền thông Iran xác định các nạn nhân là chỉ huy IRGC Hossein Salami, Phó Tham mưu trưởng Lục quân Gholam Ali Rashid và các nhà khoa học hạt nhân Mohammad Mehdi Tehranchi và Fereydoon Abbasi."

Thế là thiên hạ như quên bẵng đi Los Angeles, chúi mũi về Tehran nghe ngóng săn tin "vịt" để phóng lên những đề tựa "cải lương" không thua kém gì quảng cáo của cải lương Hoa Sen ngày xưa.

Dĩ nhiên các chính trị gia, bình luận gia...của cả thế giới đang chúi mũi vào việc "liệu Iran có trả đũa hay không, và cường độ trả đũa cỡ nào"...."liệu Ông Đạo Khùng Khamenei có giận quá mất khôn mà vọng động thì làm phiền hàng xóm lắm lắm.

Riêng cá nhân xạo tôi có một nhận định rất thô thiển rằng:

"Sự phối hợp tin tức tình báo Mossad của Israel và IDF tuyệt vời hơn cả tuyệt vời. Với kinh nghiệm chiến trường lâu dài của các cấp chỉ huy quân lực Do Thái, và với kinh nghiệm chiến thuật chiến lược của IDF đã khóa mõm lực lượng phòng ngự và kháng cự của Iran ngay từ giờ "G" ngày "N". Quan trọng sinh tử nhất là IDF đã khống chế không phận và vô hiệu hóa hệ thống phòng không cũng như phản ứng cấp thờ của lực lượng không quân của Iran ngay từ đầu..."

Tương tự như trong cuộc chiến 7 ngày năm 1967, khi không lực Do Thái tấn công Ai Cập (Egypt) vào ngày N giờ G thì không có một chiếc máy bay nào của Ai Cập rời khỏi phi đạo của mình được. Đó là nói đến kỹ thuật tác chiến không quân của Do Thái 58 năm về trước, bây giờ thì với F-35 tàng hình thì...không biết gì để bàn.🤓🤓🤓

Bao nhiêu đó cũng đủ phân thắng bại rồi, huống gì đi xa thêm vấn đề.

Vấn đề ở đây là khi Ông Đạo Khamenei nổi điên vì bị làm mất thể diện nên mất khôn, dốc hết toàn lực chơi xã láng với Do Thái thì liệu Mỹ-Nga-Tàu có nhảy vô hay không mới là vấn đề cần suy ngẫm.

Với Mỹ thì đã quá rõ ràng, không những chỉ riêng Trump mà tất cả thành viên trong Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ đều đồng thanh "chúng ta (Mỹ) sẵn sàng bảo vệ mình và Israel nếu Iran trả đũa các cuộc tấn công phủ đầu của Do Thái..."

Ông Mike Rogers, Chủ Tịch Quân Vụ Hạ Viện Hoa Kỳ thì tuyên bố rằng:

- Iran là một kẻ gây hấn. Hoa Kỳ không can dự vào những cuộc không kích của Israel, nhưng lực lượng của Hoa Kỳ luôn sẵn sàng tự vệ và bảo vệ đồng minh Israel của chúng tôi. Bất kỳ cuộc tấn công nào của Iran vào lực lượng Hoa Kỳ đều sẽ là một tính toán sai lầm nghiêm trọng.

Chỉ trích dẫn hai lời tuyên bố nói trên cũng đủ chứng minh rằng tuy nói rằng không "can dự" nhưng thực tế rõ ràng là Mỹ đang "chống lưng" cho Do Thái trong việc bất thần tấn công Iran này. Ngôn ngữ ngoại giao chính trị mà, ai như mấy ông ba tàu lúc nào cũng hung hăng như con bọ ngựa, nhưng chỉ biết có...tập trận và tập trận. 

Nhiều người chỉ trích chê bai dè biểu Donald Trump là "ăn nói ba trợn", ấy vậy mà Ông ta làm những điều không ai nghĩ và ngờ tới. 

Thí dụ như hỏi rằng "Trump có biết Tel Aviv đã chuẩn bị kế hoạch tấn công Iran hay không? Và nếu có biết thì biết khi nào?"

Ai dám trả lời một cách khẳng định là : "KHÔNG!"

Ai dám khẳng định là : "CÓ!"

Về phía Tehran.

Ngày 13/6/2025, Ông Abbas Araghchi, Bộ Trưởng Bộ Ngoại Giao Iran tuyên bố  trong buổi họp mặt tất cả các Đại Sứ tại Tehran rặng :

- Các cuộc oanh tạc của Israel vào Iran lẽ ra đã không thể được tiến hành nếu không có sự phối hợp và sự cho phép của Hoa Kỳ. Thế giới kể từ nay hiểu vì sao Iran cứ nhất quyết đòi được quyền làm giàu chất uranium, quyền phát triển công nghệ hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Mỹ cần phải công bố rõ lập trường của mình và chân thành lên án cuộc tấn công của không lực Do Thái vào cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran. Chúng tôi sẵn sàng ký kết bất kỳ thỏa thuận có mục đích là đảm bảo không có vũ khí hạt nhân ở Iran, bởi theo nguyên tắc của chúng tôi, vũ khí hạt nhân là thứ bị cấm. Nhưng nếu mục đích là tước đoạt quyền hạt nhân của Iran, thì tất nhiên, chúng tôi không sẵn sàng cho kiểu thỏa thuận như vậy.

Phản ứng và dư luận từ các quốc gia trong vùng.

Thì cũng như từ xưa đến giờ, khi có một biến cố quan trọng nào xảy ra, thì các "ngài" thông tín viên của các hãng thông tấn ngồi nhà bấm iPhone "phỏng vấn" hết nhân vật này đến nhân vật kia để rồi gửi khẩn cho cơ quan của mình kịp đưa tin lên báo chí truyền thanh truyền hình với những tin giật gân sốt dẻo.

Dù viện dẫn lý do nào đi chăng nữa thì cuộc tấn công Iran của Israel vẫn được xem là một hành động leo thang chiến tranh nguy hiểm, một sự vi phạm trắng trợn luật lệ và chuẩn mực quốc tế.

Dù biết như vậy, nhưng các quốc gia nằm giữa Iran và Israel và những quốc gia ở phía nam Vịnh Persian Gulf vẫn phải phập phồng lo âu trong trường hợp chiến tranh leo thang lan rộng khắp cả vùng. Ngày 13/6/2025, hầu hết các chuyến bay của các hãng hàng không lớn như Emirates Airlines, Qatar Airway thông báo hủy các chuyến bay đến Iraq, Jordan, Lebanon và Iran.

Và...cũng như thông lệ, Liên Hiệp Quốc ra tuyên cáo bày tỏ « quan ngại sâu sắc » trước « hành động gây hấn », kêu gọi các bên kềm chế và giảm leo thang xung đột. Chỉ có thế rồi thôi. Chứ có gì để làm đâu, có chăng là chờ thế giới đóng góp tiền bạc để thành lập ủy ban phái đoàn "cứu trợ thực phẩm thuốc men" cho nạn nhân chiến cuộc.

Xạo tôi nhớ không lầm thì Ngày 21/11/2024, Tòa Án Hình Sự Quốc Tế, thông qua Liên Hiệp Quốc, đã ra lệnh bắt giữ Thủ Tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ Trưởng Quốc Phòng Do Thái Yoav Galant với tội trạng "phạm tội ác chiến tranh tại các vùng lãnh thổ Palestine bao gồm cả dải Gaza".

Lệnh bắt giữ Netanyahu đâu không thấy, chỉ thấy hơn sáu tháng sau, Netanyahu lại thực hiện chiến dịch "Mạng Nhện" nhắm vào ngay thủ đô Tehran của Iran y hệt như của Zelensky. Cuộc tấn công của Israel vào Iran vào thứ Sáu (ngày 13/6) không chỉ là một trong những cuộc không kích táo bạo nhất trong lịch sử hiện đại, mà còn là kết quả của nhiều năm lên kế hoạch, giám sát và xâm nhập bí mật của các cơ quan tình báo Israel, có phối hợp với CIA hay không thì xin hỏi Ông Trump.

Ngày 13/6/2025, Bộ Ngoại Giao Nga cho rằng hành động quân sự của Israel đối với Iran là “hành vi vi phạm rõ ràng Hiến chương Liên Hợp Quốc cũng như các nguyên tắc đã được thiết lập của luật pháp quốc tế". Các cuộc tấn công quân sự vô cớ nhằm vào một quốc gia thành viên có chủ quyền của Liên Hợp Quốc, công dân của quốc gia đó, những thành phố yên bình đang ngủ yên và các cơ sở hạ tầng năng lượng hạt nhân là hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Cũng cùng ngày này, Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc Phó Thông lên án việc Israel có hành vi vi phạm chủ quyền, an ninh và toàn vẹn lãnh thổ của Iran, kêu gọi Israel ngay lập tức dừng mọi hành động quân sự nguy hiểm. Trung Quốc phản đối việc gia tăng mâu thuẫn và mở rộng xung đột và vô cùng quan ngại về hậu quả có thể xảy ra do hành động của Israel.

Xạo tôi không biết lần này Tòa Án Hình Sự Quốc Tế có ra lệnh bắt giữ Netanyahu theo lời khuyến cáo của Nga và Trung Cộng rằng thì là "Israel có hành vi vi phạm chủ quyền, an ninh và toàn vẹn lãnh thổ của Iran".

Xin nhắc lại, trong Thông Điệp Liên Bang ngày 29/1/2002, Cựu Tổng Thống George W. Bush (Bush Con) đã có đề cập đến "Trục Ma Quỷ" (Axis Of Evil) hay Liên Minh Ma Quỷ còn được gọi là "Danh Sách Các Quốc Gia Tài Trợ Cho Khủng Bố". Trong danh sách này Iran là một gia đứng hàng đầu, kế tiếp là Bắc Triều Tiên, rồi mới tới Nga Tàu.

Trong bối cảnh "tréo cẳng ngỗng" này, Putin nói riêng và Điện Cẩm Linh nói chung không biết ăn làm sao nói làm sao khi chiến tranh bùng nổ có sự tham dự trực tiếp của quân lực Mỹ cùng với Israel nhằm xóa sổ Iran. 

Cái tréo cẳng ngỗng là ở chỗ này. Nga đánh Ukraine đã hơn ba năm nay, Mỹ, Nato, EU không can dự trực tiếp mà chỉ viện trợ chiến tranh gián tiếp chỉ với mục đích là kìm hãm chiến tranh không leo thang và lan rộng ra khắp Âu Châu. Đồng thời, mối liên hệ giữa Trump và Putin ai cũng thấy rõ như ban ngày, mối liên hệ hai bên đang cố gắng "bình thường hóa bang giao" để trở thành "Partner" với nhau trong nhiều lãnh vực khác. Trump thì cứ ra rã hàng ngày kêu gọi ngừng bắn hòa bình, trong khi Zelensky mở chiến dịch "Mạng Nhện" để cho hai phái đoàn đàm phán lo khiêng xác chết trao đổi nhau cho vui, trong khi Putin với gương mặt lạnh như tiền cứ âm thầm từng bước tiến quân về phía tây với những bước chậm mà chắc. Kịch bản này ngày càng rõ nét tưởng không cần đề cập đến nữa.

Thế thì bây giờ, giả sử như mức độ chiến tranh leo lên đến mức Iran và Israel chính thức "tuyên chiến" thì câu hỏi được đặt ra trước từ bây giờ :

1- Nga Có Nhảy Vào Vòng Chiến" để đương đầu với Mỹ-Israel giải cứu Iran hay không???

2- Chiến tranh toàn diện hay cục bộ, xảy ra với hình thức nào, hay chỉ bắn hỏa tiễn qua lại, hoặc dùng UAV xuyên qua ba lãnh thổ của ba quốc gia Iraq, Jordan và Syria??? 

Xạo tôi nghĩ chỉ có thế, có nghĩa là dùng chưởng lực bắn qua bắn lại rồi cũng huề, bởi thực hiện một cuộc chiến tranh với hình thái như Nga tấn công Ukraine, thì Iran và Israel không thể nào thực hiện được, chỉ trừ phi có MỸ và NGA trực tiếp nhúng tay vào. Điều này thì có lẽ cũng không bao giờ xảy ra. Gần nửa thế kỷ chiến tranh lạnh, hai bên Nga -Mỹ chưa hề nổ một phát súng, cớ gì bây giờ chỉ vì một chút ít quyền lợi của Iran mà hai bên Mỹ-Nga phải đương đầu với nhau bằng vũ lực chiến tranh, một cuộc chiến tranh quy ước bình thường nhỏ nhoi còn không thể có thì nói chi đến chiến tranh nguyên tử.

Khi bài viết này lên khuôn, cuộc xung đột Iran-Israel vừa bước qua ngày thứ tư, hai bên vẫn tiếp tục tung hàn lâm thập bát chưởng, phủ đầu lẫn nhau, rồi lên đài tự tuyên bố thắng lợi về phe mình, trong khi hai anh sợ lạc đạn nhất là Iraq và Jordan vì suốt ngày cứ dưới hầm trú ẩn sợ hỏa tiễn của hai bên Iran-Israel...bay lạc hay trục trặc rớt giữa đường! Chưa thấy một dấu hiệu thương thuyết, đàm phán chính trị ngoại giao nào được nêu ra lúc này, ngoại trừ cái thùng tả pín lù Liên Hiệp Quốc đang họp hành để ra lệnh bắt giam Netanyahu thì chấm dứt chiến tranh ngay.

Xạo tôi thiết nghĩ đây là một bước đột phá trong tiến trình "New World Order" của Hoa Kỳ, của "Người Mỹ".

Năm 1941, vì lý do chiến lược (Đệ Nhị Thế Chiến), quân đội Anh phối hợp với quân đội Nga tấn công Iran, truất phế Hoàng Đế Reza Shah và lập con trai của Ông là Mohammad Reza Pahlavi lên ngôi. Năm 1947, sau khi kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, quân Anh trao trả quyền tự chủ cho chính quyền Pahlavi. Vua Pahlavi tiếp tục đường lối cải cách của cha, tuy mềm dẻo hơn chút ít dưới tên chương trình là Cách Mạng Trắng từ năm 1963 với sự "Cố Vấn và Yểm Trợ" của Mỹ, nhưng Pahlavi vẫn gặp nhiều chống đối từ quần chúng và đặc biệt là giới tu sĩ, cho đến khi bị phong trào của ông Ruhollah Khomeini lật đổ năm 1979.

Pahlavi bị lật đổ năm 1979 do quá trình cuộc Cánh Mạng Iran có nguyên do từ những cải cách xã hội có tính cách tôn giáo ép buộc từ các thế hệ trước. Sau khi nắm được chính quyền, cuộc cách mạng này nhường chỗ cho Chính Phủ Lâm Thời IRAN (2/1979 - 2/1980) trước khi nước cộng hòa bắt đầu. Từ đó đến nay, người có quyền cao nhất ở Iran mang hiệu Lãnh tụ tối cao / Lãnh tụ của cuộc cáchmạng (Rahbar).

Ruhollah Khomeini (1979-1989) rồi đến Ali Khameni từ 1989 cho đến nay.

Điểm đáng đề cập ở đây là "Kể từ năm 1979 đến nay Chính Quyền Tehran thường xuyên tuyên bố muốn xóa tên xứ Do Thái (Israel)  trên bản đồ thế giới, và phát triển chương trình năng lượng hạt nhân có khả năng chuyển sang vũ khí hạt nhân. Vào ngày 4/11/1979, Đại sứ quán Mỹ tại Tehran bị tấn công, dẫn đến cuộc khủng hoảng con tin kéo dài 444 ngày, làm thay đổi sâu sắc quan hệ Mỹ - Iran.

Sự thù hận lịch sử vô lý đó kéo dài hơn 40 năm nay, cộng thêm bàn tay nhuốm máu của các Đạo Sĩ Tehran núp trong bóng tối hỗ trợ cho bọn khủng bố khát máu quốc tế đã dẫn đến sự kết thúc ngày nay.

Ly nước quá đầy phải trào ra ngoài.

Các đồng minh của Tehran là Beijing, Moscow và Pyongyang "lặn" đâu mất tiêu hết rồi? Sao chỉ để có một mình thằng nhóc con Houthi của Dế Mèn (Yemen) lên tiếng sẽ "chiến đấu tới cùng" với "Đấng Tối Cao Ali Khamenei".

Hy vọng rằng, Tổng Thống Donald Trump đang lật lá bài tẩy Trung Đông cho xong việc Trung Đông...để còn lo nhiều việc cho Châu Á-Thái Bình Dương trong nhiệm kỳ của Ông.

Chỉ Hy Vọng Như Thế!

Thân Chúc Một Ngày Bình An

Út Bạch Lan.